أنكيدو المحظوظ

عيسى بوتاني
كنت ما زلت صبيا في مقتبل عمرك حينما قرأت أسطورة ذلك الرجل الذي كان قد رأى كل شيء، كنت تحلم بالحصول على الحياة الابدية ولكي تنال الحلم كنت تنفذ كل رغبات الاله. كنت تود أن يكون لك قوة خارقة وجسم فولاذي وتصطاد الدببة والوحوش ... كنت تحسب كلكامش كفردة من حذائك و تظن بأنك خلقت لتكون اله،كنت تود أن تجعل من أجمل الجيلات عجينا وتشكل من صدورهن أشكالا، ولكن لم تظن بأن كل يوم يمر سيأكل قطعة من عمرك و حلمك للحياة الابدية سيتشتت مع أصوات الرعد و الفولاذ لن تغدو صلبا.ستنحني على شيء وكأنك تنحني على أنثى و بعدها ستدرك بأن الشيء الذي انحنيت عليها انه صديقك الوفي... انه العكاز ... انه انكيدو القوي الذي سيحمي ظهرك و تقاتلون معا الوحش ذو الرؤوس السبعة و تعبرون غابة الصنوبر. في المساء ستتمشون معا نحو تلك الشجرة التي ولدت تحت ظلها و ستكتبون على أعظم أغصانها ذكرى.
صدقني انك لست مذنبا فأي شخص يملك قوتك لن يرضى بعشتار كزوجة، وكذلك انكيدو أيضا ليس بمذنب ... كيف سيتخلى عن صديقه فحينما يعبره من شارع و يرفع حجرتين من تحت قدميه لكي لا يتعثر ... فذلك اقل اخلاص يظهره له اياه ليس فقط ان يقطع له رأس الثور المجنح. كيف للرب أن يغضب عليه كذا ويقرر له موته بهذه الطريقة الوحشة، لم يكن مخفيا لأحد بأن الذي ينظر لكلكامش كفردة حذاء لن يضع صديقه في المحرقة و سيقى واقفا على جثته منتظرا لعله يتبرعم من جديد. انه لمنظر بشع أن يصرخ الديدان خبر موته من كل جهة.
ــ ان رأيتم اني خائف لا تلوموني، الذي رأيته لم يكن أبدا في الحسبان.
كان مستلقيا فوق الفراش كمجموعة من العظام من غير حركة ولا دفء حينما سمع صوتا خشنا يناديه: ... مشاهدة المزيد
ـــ من هو هذا الذي يرجيني كي أدفنه تحت ترابي... اليس هو الذي كان يظن نفسه أعظم قوتة من كلكامش، حينما كان يصدر زئيرا كانت الوحوش تفر و تذوب الحديد و الحجارة كالثلج.
ــ متى طلبت منك حياتا أبدية؟ فليكن الارض التي أنا مستلقي عليها ثمنا لتلك الاثام الذي جرجرتني اليها ... أتركني وشأني والا طلبت منك ثمن قتلك لصديقي ... قوتي و حامي ظهري.
ــ فهمت انت من كان يريد أن ترفع ذلك الشيء ولكنك لم تقدر أن تحركها.
ــ أنت الذي جرجرتني نحو ذلك الشيء، لأنك كنت تود أن تجعلني سببا أو الة لتنفيذ ظلمك و طغيانك. ولكن ذكائي أنا و أنكيدو كان فقط أننا لم نحارب البعض... كذبت عليكم مراة و لهذا اكتشفت حقيقتكم.
ــ هناك زهرة شائكة تحت البحار ان استطعت ان تنالها فقد نلت الحياة الابدية.
ـــ سوف لن أصنع مركبا من جديد ولن أعبر البحار السبعة، أنا لم أطلب منك هذا... فأنت من يريد أن تسلبها من الافعى و بعدئذ تجرعني سمها. قررت أني لن أفكر حتى برأسي التي طالما سيطرتم عليه و أنتظر متى ستنتزعون منى هذه الامانة الوقحة ... حياتي من غير أنكيدو لم يعد لها معنى.
ـــ حينما أنت و أنكيدو لم تحاربوا البعض كان ذلك جريمة تجاهنا، أنتم أفسدتم قراراتنا نحن الارباب. أوضحتم حتى لوحوش والكائنات التي تعيش على الارض بأننا لا شيء ولا نقدر أن نحدد مصير أي منهم.
ـــ الكل يعلم ذلك وكذلك انت، أنسيت الطوفان الكبير كيف نجوت و نلت الحياة الابدية و أعتليت عرشا كالباقي ... كل هذا مقابل أن تعيش في أرض وراء سبعة بحار. ألا تذكر حديث كبيركم حينما تعجب وقال "كيف نجوتم من الموت، فقد قررت مصيرا و اعصارا بحيث لا ينجو أحد منها حيا". لهذا انا متمسك بموقفي ولن أنحني بعد اليوم لأحد.
ـــ لن أقتنع بهذا الهراء فأننا اللان أحد من الارباب... مت أنت و سأبقى كما أنا.
حينما كنت مستلقيا على الفراش و تحلم بالموت، قرأت اخر صفحات اسطورة كلكامش ، كنت تود ان تحرر كل الوحوش والدببة الذي كنت قد اصطدتها من قبل و ذرفت دمعتين، حينها أدركت بأنك لست عجينة من الانس والرب و فهمت أيضا بأن أنكيدو كان أكثر حظا منك لأنه مات قبلك.


نشرت هذه القصة باللغة الكوردية في مجلة xebatî qutabîan العدد 32 سنة 1999

كيف يمشي الاعمى

عيسى بوتاني
باتت مواضيع كثيرة تدور حول مدى علاقة القضايا الثقافية بالمشروع القومي نقاط خلاف بين المثقفين و والكتاب المخضرمين و المبتدأين على شكل سواء، فهناك من يرى إننا خسراتنا للماضي كان ناتج من عدم فهمنا لحقائق المشروع الثقافي و لم نعطه الحق الكافي وقمنا بتوظيفها لأجل قضايا سياسية و جعلناها سلاح الى جانب سلاح البيشمركة... الموسيقي ألف مقطوعاته الموسيقية بحيث تعبر عن الثورة والشعراء حاولوا ان تكون كلماتهم مصدر تشجيع وحماس للمناضلين الكورد و الرسامون كانوا يحركون ريشة رسمهم ليأتوا بلوحة بحيث تكون معبرا لمآسي ومسراة شعبهم، و حتى هذه اللحظة اذا أنتج سينمائيوا الكورد فيلما عن فاجعة حلبجة على سبيل المثال تلك الكارثة التي هزت ضمير العالم... فلا بد أن يكون فيها مناظر الموت والدم و والصراخ و... الخ
مثقفونا خاطئون في فهم مصلطحات الثقافة، لم يفهموا يوما بأن الادب والفن بكل جوانبه يجب أن ترتكز على قوانين و نظم علمية دقيقة وإلا خسرت مفهومها ولم تعد الشعر شعرا و المسرح والفيلم مسرحا و فيلما.
كل هذه المقدمة كان رأي مجموعة من الناس يسمون أنفسهم مثقفون من الدرجة الاولى و لكني لا أتفق مع هولاء وأبارك جهود ونضال و مجازفات الذين شاركوا في قضية شعبهم سواء كانوا بيشمركة أو أدباء وصحفيون و رسامون و شعراء و..... الخ. فهم أدوا دورهم الوطني المشرف، كيف للشاعر أن لايكتب ويألف قصائد عن معانات شعبه الذي يقتل و يزج في السجون و يعذب و يدفن حيا في مقابر جماعية و يحصد أرواح اللاف بالسلاح الكيمياوي. فأذا لمرأة عجوزة أهلكتها الشيب تلك الشعور القومي وتكون على إستعداد لتحارب و تشارك أبنائه في مواجهة الاعداء ليس فقط أن تخبز و تبعث لهم الطعام الى خنادق النضال... فكيف لهم أن يقفوا بعيدين عن آلام شعبهم. أتذكر حديث تلك المرأة البارزانية التي أنفل البعث الفاشي زوجها و أبنائها و أقاربها وأصبحت تعمل وتبحث جاهدة لتجد كسرة خبز تطعم بها أولادها الباقين، في تلك الوقت التي كانت حتى للجدران أذان كانت البارزانية الشجاعة والقوية تصرخ ولا تبالي لمن يسمعها ((والله سأضل أنسج للبيشمركة جوارب و سأبعث لهم المأكل و الملبس و لا أخاف البعثيين... فما عاد لي شيء أخاف عليها فليفعلوا ما يفعلوا)).
هذه نموذج من نساء الكورد وأني لأتعجب ممن يسموا أنفسهم شعراء و مثقفون أن يقولوا مثل هذه التفاهات... الشعر للشعر ... و الفن للفن، فأذا ما ضحى الانسان بروحه من أجل وطنه فكيف يبخل بمجوعة من الكلمات و بقع من الالوان. أني أرى بأن أي مشروع ثقافي لن يترسخ أركانه إن لم يرى نفسه جزءا من نضال شعبه و جزءا من أمنه القومي، كانت الحركة التحررية الكوردية قبل إنتفاضة آذار المباركة يضرب بسوطه العفاريت فيفرون رعبا ومن ثم يأتوا مرة أخرى كالوحش الضال ليتربعوا على أرجاء وطننا حتى باتت تطلق على كل قمة و شجرة و يتبوع إسم شهيد. أليوم وبعد كل تلك الجرائم التي ارتكبت في حق شعبنا في الجزء الجنوبي من كوردستان و التي ترتكب لحد اللان في الاجزاء الاخرى من وطننا لابد أن نتعامل بعقلانية لتجسيد ركائز حكومة الاقليم ليكون سندا واللبنة الاولى لبناء دولة كوردستان و التوجه بالبشرى نحو الاجزاء الاخرى. ولكن من المؤسف أن تقارن وطن محتل لم يرى بصيص الحرية إلا و أطفأ في وجهها وأن يطلب من أدبائها و شعرائها أن يكتبوا الشعر للشعر؟؟!!! ... مشاهدة المزيد
أتذكر مثل للكورد وآمل ان نكون كذا ((سيء الحظ هو من يأتيه المال و يذهب عنه الجاه، و عندما يأتيه الجاه يذهب عنه المال، ولما يأتي الاثنان ألى طريقه يغمض عينيه و يقول يا ترى كيف يمشي الأعمى!!!)).
أود أن أذكر هؤلاء بأن أمهاتنا حينما يولدون بناتا أو ولدان يفرحون ملء القلب لأنهم سيهدونهم الى الوطن ليعملوا ويناضلوا مع المخلصين من أبناء الوطن جنا مع جنب و يأتوا بالحرية و يردعوا الظلم عن شعبهم، فكيف لنا أن نخيب ظنهم فينا حتى ولو بتفكير خاطيء. أتذكر حديثا لأستاذي القدير (أحمد قرني) الذي كان ولا يزال يعمل رئيسا لتحرير مجلة و كنت أعمل في المجلة كعضو في هيئة تحرير كتابها. حديثه الذي كتبه في إحدى فصول كتابه (على أمواج الصراحة) حيث تطرق إلى أن في جزء هادىء من مدينته الجميلة أوقفه أحد التلاميذ العائدين من المدرسة والذي يعرفه عن قرب، لا لكونه النسمة التي تعبق في لطافة تلك الجو الربيعي... بل لأنه كان إبن صديق يعتز به. بعد التحية سأله أستاذ أحمد عن مستواه الدراسي فأجابه وكأنه يطير من فرحا:
ـــ اليوم بالذات توصلت الى نتيجة طالما كنت أنتظره، نعم اليوم تحققت المعجزة وعرفت لماذا تعيش السمكة في الماء و الانسان في البر.
حينذاك كان سأل التلميذ الأستاذ أحمد بأنة ألم يكن أيضا يبحث عن النتيجة نفسها؟!!!
علينا أن نبحث نحن أيضا عن إجابة تلك السؤال الذي أنتظره التلميذ و بحث عنه طويلا ولكن بشكل آخر ونجد جوابها ((لماذا يكتب شعراء وكتاب العرب عن العروبة و الانتماء للوطن العربي من المحيط الى الخليج ولايجوز للكوردي عن يعبر في أشعاره عن وطنه المحتل وشعبه المظطهد الذي لم يرى لحظة فرح)).
أرجو أن يصلوا إلى النتيجة كما التلميذ وحينها لا أعرف هل سيطيرون فرحا؟

العقدة النفسية

عيسى بوتاني
قال طبيب نفساني أن أغلبية أفراد مجتمعنا مصابون بالعقدة النفسية وليس بمقدورالعلم أن يعالجهم، أو بمعنى اخر ألعقدة التي أصابت قومنا داء جديد و معدي و لم يذكر وكالات الانباء عن وجودها في مكان اخر... أو لعل أي من الدول لم يسمح بتسرب الخبر وذلك للحفاظ على ماء الوجه.
أضاف النفساني بأن الاطباء لم يضعوا المرض ضمن برامج اعمالهم و أشار الى أن جرثومة المرض ينتقل بسهولة من شخص للاخرو هي اكثر نشاطا و حيوية من فايروس انفلونزا الطيور. هذا و قام أحد الأطباء المقيمين بأعداد دراسة حول المرض و وبعث عينة منها الى دولة بنكلاديش و حتى اللان لم يرجعة نتيجة الفحص، ولكن الطبيب طمئن الناس بأن الذين الذين اصابوا بالنوع المؤقت منها لا خوف عليهم و لن يحصل لهم مكروه... أما المصابون بالنوع المزمن سيظهر عليهم أعراض الجنون و نوع من الشيزوفرينيا و في النهاية نسبة 99% منهم سيصابون بالهبل. صرح أحد خبراء علم الاجتماع أيضا بأن ألمرض لها تأثير كبير و تهديد حقيقي للعلاقات الاجتماعية بحيث لن يبقي في قلوب الناس الشعور بالقرابة و كذلك الصداقة، وفي وقت قصير جدا سوف يفكك العلاقات الاسرية و يصبح الاخ أخا لأخيه؟!!!
من أجل وضع حد لهذه الكارثة حاول علماء الدين جاهدين أيضا و أشار اليه أحدهم في خطبة يوم الجمعة قائلا بأن المصيبة التي حل بالقوم لن يعالج بالعلم والاطباء وليس لها حل سوى با الادعية والتمائم ... فهذا المرض الخبيث لها علاقة بالحسد و الدين الاسلامي نهى عنها.
أصبح الناس في عصرنا هذا منشغلون فقط بالتخطيط لمستقبلهم ليحصلوا على السعادة والرفاهية و يأمنوا حياتهم على أتم وجه، وهذا ما جعلهم أن يراقبوا منافسيهم بأستمرارو تكون نفسياتهم غير مستقرة و تعبة، حديقة واسعة و جميلة وكذلك منزل فخم ذو طابقين أو أكثر بل وحتى جهاز موبايل ثمين أصبح موضوع النقاش و الحسد من الاخرين. بحيث يمتلء عيونهم حقدا وكراهية حينما ينظرون الى اصحاب تلك الحاجيات و يجعلون الاختلاس و الفساد المالي سببا لحصولهم عى تلك الاشياء. من هذا المنظور أصبح الناس يتنافسون بشكل عجيب ليصلوا قبل غيرهم الى المال و يصبحوا أثريا في غمضة عين.
لهذا أصبح المجتمع مريضا وأفرادها ذو شخصيات ضعاف لا يملكون سوى علاقات اجتماعية هزيلة وقلب مليء بالحسد لا يحسد عليه؟! ان رأيت سيارة جديدة أمام باب الجيران لا أفكر بشيء و لايدور في خلدي سوى "من أين جاء بها... لا بد انه ذهب الى احد المسؤلين و منحه اياه".
حدثني أحد الاصدقاء الصحفيين بأن الفساد ليس أن نختلس ونسرق و لا نعرف أن نقوم بأدارة البلاد، بل جرثومة هذا المرض أخطر من الفساد ولا أظن بأنه سوف يترك شأننا بهذه السرعة.
أخواني وأخواتي القراء سأبوح لكم بشيء ... ففي هذه المدة الاحظ صديقا لي يسافر أكثر من مرة لعدة دول اوروبية، فكرت ولم أجد الطريق والمصدر الذي يسافر من خلاله لعله عثر على شخص مسؤل ذو منصب رفيع لهذا تتاح له الفرصة ليقوم بكل هذه السفرات الرائعة.

هونه‌رمه‌ند ئه‌ڤین به‌یاز بۆ راڤه‌
هونه‌ر ئه‌وه‌ نیه‌ جه‌سته‌ى خۆت نمایش بكه‌یت
دیدار: عیسا بۆتانى
ئه‌ڤین به‌یازى كچه‌ هونه‌رمه‌ندى كورد به‌وه‌ گوزارشتى له‌ هه‌ستى خۆى كرد كه‌ هه‌رێمێكى تایبه‌ت به‌ كورد له‌ باشووردا هه‌یه‌ و هه‌نگاو بۆ سه‌ربه‌خۆیى ده‌هاوێژێت، به‌ هاوولاَتیانى هه‌رێمى كوردستانى گوت ئه‌ز گه‌له‌ك هه‌ز ژوه‌ دكم و ئه‌ز دخوازم دده‌ما هه‌رى نێزیكده‌ بێمه‌ وێده‌رىَ كۆنسه‌ره‌كىَ ل دارخم. له‌درێژه‌ى قسه‌كانیشیدا ئه‌وه‌ى خسته‌رِوو كه‌ وشه‌ى هه‌رێمى كوردستان زۆر هه‌یه‌جان و كه‌یفخۆشى پىَ ده‌به‌خشێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هه‌ر كه‌سێك له‌ ماڵه‌كه‌ى خۆى دا ئازاده‌ و ئه‌و منداڵى كه‌سێك بووه‌ كه‌ به‌سالاَن به‌ ئومێدى سه‌ربه‌خۆیى بووه‌ و به‌ زۆرداریى به‌ره‌و سته‌نبۆڵ راگوێزراون و زۆر بچووك بووه‌ له‌ سته‌نبوڵ كه‌ زانیوویه‌تى ئه‌و كورده‌. به‌ر له‌هه‌ر شتێك ئه‌ڤین به‌یاز ویستى له‌رِێگاى راڤه‌دا سوپاسی گه‌لى كوردى باشوور بكات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كه‌وا گوىَ له‌ گۆرانییه‌كانى ده‌گرن، و پاشانیش چووه‌ سه‌ر باسی ئاستى هونه‌ر له‌ باكوورى كوردستان و بۆ ئه‌مه‌ش گوتى: (له‌ باكوورى كوردستان هونه‌ر رۆژ به‌ رۆژ پێشده‌كه‌وێت و مۆزیكاى پۆپ و جاز و رۆك و هیپۆپ و ستایلى هونه‌رى كلاسیكى هونه‌رمه‌ندانى سه‌ربه‌خۆ تێبینى ده‌كرێن، و لێره‌ هونه‌ر و هونه‌رمه‌ندان به‌یاخه‌وه‌ له‌خۆیان ده‌رِوانن و دیسانیش شه‌رِ و سیاسه‌تى كه‌وا له‌ توركیا پیاده‌ ده‌كرىَ له‌مرِووه‌وه‌ كاریگه‌رى زۆرى هه‌یه‌... له‌به‌ر ئه‌وه‌شه‌ هونه‌رمه‌ندانى سه‌ربه‌خۆ زۆرن كه‌چى ناتوانن خۆیان له‌رێزى پێشه‌وه‌دا ببینن یاخود هونه‌ر و مۆزیكی كورد له‌ باكوورى كوردستان به‌ناوى چه‌ند كه‌س و گرووپێكه‌وه‌ به‌ستراوه‌ته‌وه‌ و قۆرغ كراوه‌ و له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا هونه‌رمه‌ندى نوىَ دروست ده‌بن و پێشكه‌وتنێكه‌ كه‌ بۆ رۆژی ئه‌مرِۆ شتێكى باشه‌). دواتر ئه‌ڤین به‌یاز له‌باره‌ى كه‌ناڵى ته‌ره‌ته‌ شه‌ش دوا و پێى وابوو له‌به‌ر نه‌بوونى كه‌ناڵێكى كوردى كه‌ بیست وچوار كاتژمێر هه‌بێت و له‌م روانگه‌شه‌وه‌ كردنه‌وه‌ى كه‌ناڵه‌كه‌ى به‌ هه‌نگاوێكى باشى هێنایه‌ زمان:(بوونى كه‌ناڵێكى كوردى كه‌ بیست وچوار كاتژمێر په‌خشه‌كه‌ى به‌رده‌وام بێت له‌ توركیا شتێكى گرینگه‌، و كێشه‌ى كورد به‌ كردنه‌وه‌ى كه‌ناڵێك چاره‌سه‌ر نابێت و سه‌ره‌رِاى ئه‌مه‌ش كردنه‌وه‌ى ئه‌م كه‌ناڵه‌ هه‌نگاوێكى باشه‌ كه‌ بازارِێكى كراوه‌ و په‌رتووكى كوردى ده‌خوێندرێنه‌وه‌ و وانه‌ى به‌ زمانى كوردى هه‌یه‌ و كارى دۆبلاژ به‌ زمانى كوردى هه‌یه‌ و له‌رِێگاى ئه‌وه‌شه‌وه‌ زۆر هونه‌رمه‌ندى نوىَ خرانه‌ رِوو ... بۆیه‌ ته‌ره‌ته‌ شه‌ش هه‌نگاوێكى مێژووییه‌). هه‌ر له‌میانى قسه‌وباسه‌كانى سه‌باره‌ت به‌و كه‌ناڵه‌ چووه‌ سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌وا به‌شدار نه‌بوونى هونه‌رمه‌ندانى كورد له‌ ته‌ره‌ته‌ شه‌شدا ماناى دژایه‌تى كردنى كه‌ناڵه‌ ناگه‌یه‌نێت، به‌لاَم به‌هۆى گرفته‌كانى جڤاكى و هزری له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ رێگاى به‌شداربوونیان له‌به‌رده‌مدا كراوه‌ نیه‌:(هونه‌رمه‌ندانى كورد له‌دژى ته‌ره‌ته‌ شه‌ش نین، به‌لاَم زۆر گرفتیان هه‌یه‌ و ناتوانن هونه‌ره‌كه‌یان پێشكه‌ش بكه‌ن و رێگاى به‌شداربوونیان له‌به‌رده‌مدا گیراوه‌... زۆرێكیان ده‌یانه‌وێت له‌ شاشه‌ى كه‌ناڵه‌كه‌ ببیندرێن كه‌چى كێشه‌ى هزرى و جڤاكیان هه‌یه‌ و كه‌ناڵه‌كه‌ش له‌سه‌ر بنه‌مایێكى ئایدۆلۆژیكه‌ و هه‌مه‌رِه‌نگ نیه‌ و ته‌نها به‌ كوردى په‌خش ده‌بێت و رێگاش له‌به‌رده‌م هونه‌رمه‌ندانى كورد ناكاته‌وه‌ و وه‌كو ته‌له‌ڤزیۆنێك نیه‌ كه‌ بۆ كوردان په‌خش بكرێت). هونه‌رى كوردى پێى ناوه‌ته‌ نێو هه‌ندێك ستایلى رۆژئاوایى و خه‌ڵكانێكى زۆریش هه‌ن پێیان وایه‌ ئه‌مه‌ هونه‌رى كوردى شێواندووه‌ و ئه‌ڤینیش له‌و برِوایه‌دایه‌ كه‌:(زۆر كار هه‌ن كه‌ به‌ ستایلى گه‌لێرى دروست ده‌كرێن و ئه‌مه‌ش هونه‌رى پێشده‌خات، و له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هه‌ر شتێكى نوىَ و جۆر به‌جۆر و جوان هه‌بێت ئاستى هونه‌ره‌كه‌مان به‌رزتر ده‌كات و شێوازى مۆزیكاى منیش ئینتۆ پۆپه‌) زیده‌بارى ئه‌مه‌ش له‌باره‌ى ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ى كه‌ وه‌كو بێژه‌ر و پێشكه‌ش له‌ ته‌له‌ڤزیۆنه‌كاندا كار ده‌كه‌ن ئه‌ڤین بۆچوونى خۆى هه‌بوو، له‌مرِووه‌شه‌وه‌ گوتى:(به‌ بۆچوونى من كاركردنى هونه‌رمه‌ند له‌ تیڤییه‌كان كاریگه‌رى به‌سه‌ر ئاستى هونه‌رمه‌نده‌وه‌ ئه‌وه‌وه‌ ده‌بێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ناتوانێت هاوسه‌نگى له‌نێوان هه‌ردوو كاردا بكات و له‌یه‌كترى جیاوازن... سه‌ربارى ئه‌مه‌ هونه‌رمه‌ندیش هه‌یه‌ سه‌ركه‌وتووانه‌ هه‌ردوو كاره‌ به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌كات). كچه‌ هونه‌رمه‌ند ئه‌ڤین به‌یاز به‌وه‌ تێرِوانینى خۆى سه‌باره‌ت به‌و كلیپانه‌ ده‌ربرِى كه‌ ته‌نها جه‌سته‌ى كچیان تێدا نمایش ده‌كرێت كه‌: (ئه‌گه‌ر هونه‌ر و مۆزیكاكه‌ى باش پێشكه‌ش بكرىَ ئه‌وه‌ گرفت نیه‌، به‌لاَم ته‌نها جه‌سته‌ى خۆى پیشان بدات ئه‌مه‌ شتێكى راست نیه‌... هونه‌ر ئه‌مه‌ نیه‌ تۆ جه‌سته‌ى خۆت نمایش بكه‌یت و به‌مه‌ هونه‌ره‌كه‌ى پێش ناكه‌وێت)، و (جوانى بۆ پێشخستنى هونه‌رمه‌ند زۆر باشه‌ جوانى پێشكه‌ش كردنیش بۆ هونه‌رمه‌ند له‌و باشتره‌)... و ئه‌ڤین ئه‌وه‌شی گوت كه‌ خۆى چوار له‌ گۆرانییه‌كانى نێو ئه‌لبوومه‌كه‌ى هى ئه‌وه‌ و ئه‌وانى تریش هه‌مووى ئه‌و خۆى ئاماده‌ى كردوونه‌. ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌ ماڵێكى هونه‌رخوازه‌وه‌ پێى ناوه‌ته‌ نێو گۆرانى گوتن و له‌ته‌مه‌نى نۆ ساڵییه‌وه‌ له‌ ئاهه‌نگه‌كانى پارته‌ كوردییه‌كاندا گۆرانى گوتووه‌ و له‌ شایى و زه‌ماوه‌ندیش به‌رده‌وامى به‌ چرِینى گۆرانیه‌كانى داوه‌ تاكو له‌ته‌مه‌نى یازده‌ ساڵیدا چووه‌ نێو كۆما گولێن مه‌رزا بۆتان و دواتریش له‌گه‌ل ناڤه‌ندا چاندا میزۆپۆتۆمیا یا سته‌مبۆلىَ چه‌ندین كۆنسێرتى به‌رِێوه‌ بردووه‌. و به‌رده‌وام له‌هه‌وڵى به‌رزكردنه‌وه‌ى ئاستى هونه‌ره‌كه‌یدا بووه‌ و دوو ئه‌لبوومى به‌رهه‌م هێناوه‌ و له‌ زانكۆى سته‌نبۆڵ له‌ به‌شی مۆزیكى توركی خویندوویه‌تى و به‌شدارى چه‌ندین خول و زاندۆر بووه‌ و ئه‌ڤین به‌یاز باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ به‌ر له‌ چوار مانگه‌ ئه‌لبوومه‌كه‌ى بلاَوكرده‌وه‌ كه‌ ماوه‌یێكى زۆر پێوه‌ى خه‌ریكبوو. له‌ به‌شێكى دیكه‌ى قسه‌كانیدا ئه‌و ئاماژه‌ى به‌وه‌ كرد له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كورد هێشتا سه‌ربه‌خۆ نیه‌ و كێشه‌ى زۆرى هه‌یه‌ بۆیه‌ ناتوانێت ئاستى هونه‌ره‌كه‌ى له‌گه‌ل هونه‌رى توركى به‌راورد بكات، هه‌رچه‌ند هونه‌ر و مۆزیكی كوردى رۆژ به‌ رۆژ له‌ پێشڤه‌چووندایه‌... و ئه‌وه‌شی دركاند كه‌:(زۆر له‌ هونه‌رمه‌ندانى كورد له‌به‌رامبه‌ر پرسی نه‌ته‌وه‌كه‌یان خۆیان ده‌كه‌نه‌ خاوه‌ن و له‌سه‌ر ناحه‌قییه‌كان وه‌خه‌به‌ر دێن، به‌لاَم هونه‌رمه‌ندانى كوردى باكوورد هه‌میشه‌ دووچارى كێشه‌ ئابوورى و پێكۆتى سیاسی ده‌بنه‌وه‌)... له‌ كۆتاییشدا ئه‌وه‌ى گوت :(زۆر شتمان له‌كیس چووه‌ و له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا زۆر له‌ده‌ستماندا ماوه‌ كه‌ ئاشتى و ئازادى ئامانجى ئێمه‌ی هه‌ره‌ مه‌زنه‌).

داما ئه‌لكوردى بۆ راڤه
پیاوێكى باشى كوردم بۆ رێك بكه‌وىَ به‌دڵنیاییه‌وه‌ شووى پێده‌كه‌م

دیدار: عیسا بۆتانى
كورد له‌هه‌ر وه‌لاَت و شوێنێكى جیهان بن توانیوویانه‌ ئاست و تواناكانى خۆیان پیشان بده‌ن و سه‌رنجى هه‌مووان بۆ لاى خۆیان راكێشن، ئه‌رده‌ن یه‌كێكه‌ له‌و وه‌لاَتانه‌ى كه‌ كورد تێیدا به‌هۆى تواناكانیان پۆست و پله‌ى به‌رچاویان پىَ به‌خشراوه‌. كوردانى ئه‌وىَ خۆیان به‌ نه‌وه‌ى سه‌لاحه‌دین ئه‌یووبى ده‌زانن كه‌ زۆرێكیان نه‌وه‌ى ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ له‌ له‌شكرى سه‌لاحه‌دین بوونه‌ و له‌وىَ ماونه‌ته‌وه‌ و رۆڵه‌كانیان ئێستاشى له‌گه‌ڵدا بێت به‌ ئه‌لكوردى ده‌ناسرێنه‌وه‌. له‌ بوارى راگه‌یاندندا هه‌ر كه‌ باس له‌ ناوه‌ دره‌وشاوه‌كانى ئه‌و بواره‌ بكرێت ناوى داما ئه‌لكوردى جێگه‌یێكى شایسته‌ داگیر ده‌كات. له‌ دیدارێكى بۆ راڤه‌ داما خۆشحاڵى خۆى ده‌ربرِى به‌وه‌ى یه‌كه‌مین جار له‌ رۆژنامه‌گه‌رى كوردى دیدارى له‌گه‌ل ده‌كرێت و له‌ به‌شێكى قسه‌كانیدا ئه‌وه‌ى خسته‌ رِوو كه‌وا هه‌ست به‌ سه‌ربه‌رزى ده‌كات كه‌ جیا له‌ گۆڤار و رۆژنامه‌ عه‌ره‌بییه‌كان قسه‌ بۆ گۆڤارێكى كوردى ده‌كات.
له‌ده‌سپێكدا داما له‌باره‌ى كاركردنى له‌ كه‌ناڵه‌ ته‌له‌ڤزیۆنى و ئیزگه‌كاندا دوا و ئه‌وه‌شى باسكرد كه‌ نازناوى ئه‌لكوردى وه‌كو میدالیایێكه‌ به‌سه‌ر سنگیه‌وه‌ و ئه‌وان به‌و نازناوه‌ پارێزگارییان له‌ كوردبوونى خۆیان كردووه‌: "له‌ ساڵى 1996 ه‌وه‌ له‌ ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌رده‌نى دا كار ده‌كه‌م، و هه‌روه‌ها دواى ئه‌وه‌و هاوشان له‌گه‌ل كارى خۆم له‌ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌رده‌نى كه‌ناڵى (الجدید) داوایان لىَ كرد كاریان له‌گه‌ڵدا بكه‌م ته‌نها دواى ماوه‌یێك وازم لێیان هێنا له‌به‌ر ئه‌وه‌ى بۆچوونى سیاسی ئه‌وانم به‌دڵ نه‌بوو. پاشان وه‌كو په‌یامنێر و به‌رِێوه‌به‌رى نووسینگه‌ى عه‌مانى ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌لرِه‌ئى له‌ ساڵى 2006 هه‌تا 2009 كارم كرد، ئێستاش به‌رنامه‌یێكم له‌ ئیزگه‌ى ئه‌رده‌ن و له‌ ته‌له‌ڤزیۆنى نۆرمیناى ئه‌رده‌نیش به‌رنامه‌یێكى پێشبرِكىَ و په‌یامنێرى كه‌ناڵى نیلى ئه‌خباریم. نازناوى ئه‌لكوردى نازناوێكه‌ كه‌ زۆر شانازى پێوه‌ ده‌كه‌م و وه‌كو میدالیایێكه‌ له‌سه‌ر سنگم و هه‌ر له‌و كاته‌ى هاتنمان بۆ ئه‌رده‌نه‌وه‌ له‌گه‌لمان ماوه‌ته‌وه‌ ... كه‌ وه‌كو كورد جیامان ده‌كاته‌وه‌ و هه‌ر هه‌موو كوردانى ئێره‌ به‌و نازناوه‌یه‌ بانگ ده‌كرێن و ئێمه‌ش به‌وه‌ پارێزگاریمان له‌ كوردبوونى خۆمان كردووه‌"
دواتر داما خان هۆكارى ناوهێنانى خۆى له‌میانى هه‌ر باسێكى په‌یوه‌ست به‌ كه‌سایه‌تى و ناوى كوردانى ئه‌رده‌ن بۆ ئه‌وه‌ گه‌رِانده‌وه‌ به‌وه‌ى كاركردنى ئه‌و له‌ رگه‌یاندن شوناسێكى فراوانترى پىَ به‌خشیوه‌، له‌م رووه‌شه‌وه‌ گوتى:"سوپاس بۆ خوا كه‌ ناوم له‌گه‌ل ناوى نه‌ته‌وه‌كه‌مه‌وه‌ دێت، ئه‌وه‌ش جێگه‌ى سه‌ربه‌رزى و شانازى منه‌، من خۆم له‌ سه‌ره‌تاى رێگاى راگه‌یاندنه‌وه‌ ده‌بینم و له‌وانه‌یه‌ كار كردنم له‌و بواره‌ وایكردبێت له‌نێو راگه‌یاندنكارانى كورد ئاماژه‌ به‌ناوى منیش بكرێت. شانازى به‌ تاكه‌كانى نه‌ته‌وه‌كه‌م ده‌كه‌م له‌هه‌ر شوێنێك بن ... زۆر سوپاسیان ده‌كه‌م و زۆریان خۆش ده‌وێت و كاتێك گوێبیست ده‌بم نه‌ته‌وه‌كه‌م ئاگادارى كاره‌كانى منن ئه‌مه‌ پتر دڵخۆشم ده‌كات... كه‌ له‌ تۆوه‌ ده‌بیستم كورده‌كانى باشوورى كوردستان ده‌زانن داما هه‌یه‌ ئه‌وه‌ جوانترین ساته‌كانى ژیانمه‌ و سلاَو خۆشه‌ویستى خۆم بۆ یه‌كه‌ یه‌كه‌یان ده‌نێرم".
داما له‌باره‌ى پێگه‌و رۆڵى راگه‌یاندنكارى كورد له‌ ئه‌رده‌ن و ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌وا هاوكارییان كردووه‌ له‌مرِووه‌وه‌ به‌رز ئاستى ئه‌وان دێنێته‌ زمان و پێى وایه‌ كه‌ جىَ په‌نجه‌یان له‌ سازییه‌كانى ئه‌وىَ زۆر به‌زه‌قى به‌رچاو ده‌كه‌وىَ: "من له‌گه‌ل زۆربه‌ى میدیاڤان و ده‌رهێنه‌ر هه‌ڵسوكه‌وتم هه‌بووه‌ و به‌لاَم ئیمان زازا و خه‌لدون كوردی و حه‌سه‌ن كوردى كه‌ به‌ یه‌كه‌وه‌ له‌ ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌رده‌ن كارمان كردووه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانمان پته‌وتر بووه‌، كورد له‌ میدیای ئه‌رده‌ندا خاوه‌نى رۆڵ و پێگه‌یێكى سه‌ركه‌وتوون... هه‌ر له‌سه‌ره‌تاى ئیزگه‌ى ئه‌رده‌نى كه‌ خوالێخۆشبوو عه‌بدولقادر كوردی یه‌كێك بوو له‌ دامه‌زرێنه‌رانى و هه‌روه‌ها به‌شدارى له‌ دامه‌زراندنى ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌بوزه‌بیشدا كرد".
داما ئه‌لكوردی كه‌ زۆر په‌رۆشی پرسی كورد و میلله‌ته‌كه‌یه‌تى به‌ داخه‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌وا تاكو ئێستا ده‌رفه‌تى بۆ نه‌رِه‌خساوه‌ كوردستانى ئازاد ببینێت:"له‌گه‌ل ئه‌وه‌ى زۆر په‌رۆشی بینینى كوردستانم و هه‌میشه‌ به‌دواداچوون له‌باره‌ى ده‌كه‌م و سه‌یرى وێنه‌كانى ده‌كه‌م و عاشقى كوردستانم، به‌لاَم به‌داخه‌وه‌ تاكو ئێستا ده‌رفه‌تم بۆ نه‌رِه‌خساوه‌ سه‌ردانمى بكه‌م، كورد له‌ ئه‌رده‌ن به‌شێكن له‌ پێكهاته‌ی ئه‌و وه‌لاَته‌ و زۆر خۆشه‌ویستن و خاوه‌نى پۆستى به‌رزن... بۆیه‌ ئێمه‌ زۆر باش توانیوومانه‌ خۆمان بگونجێنین و به‌وه‌ش ناسراوین كه‌وا په‌یوه‌ندى باش و پته‌ومان له‌گه‌ل خانه‌وادى شاى ئه‌رده‌ن هه‌یه‌ و زۆر له‌یه‌كترى نزیكین". له‌درێژه‌ى قسه‌كانیدا ئاماژه‌ى به‌وه‌ش كرد كه‌ سه‌ربارى ئه‌و ماوه‌ درێژه‌ى له‌و وه‌لاَته‌ن كه‌چى ده‌ستبه‌ردارى كه‌لتوورى كورد نه‌بوونه‌ و بۆ ئه‌مه‌ش ده‌ڵێت:"له‌ جه‌ژنى نه‌ورۆزدا به‌ كۆمه‌ڵ له‌گه‌ل گرووپى مۆزیك و به‌ پۆشینى جلى كوردییه‌وه‌ گۆرانى ده‌ڵێن و هه‌ڵ ده‌په‌رِن، و هه‌روه‌ها ئاماده‌ كردنى چێشتى كورده‌وارى له‌نێو خانه‌واده‌ كورده‌كان به‌رده‌وامى هه‌یه‌ كه‌ من زۆر حه‌زم لێیه‌تى"، دیسان باسى له‌خۆى كرد كه‌ پێشتر ئه‌و زمانى كوردى باش ده‌زانى به‌لاَم دواتر كه‌ چووه‌ قوتابخانه‌ و فێرى زمانى عه‌ره‌بى و ئینگلیزى و فه‌رِه‌نسى بوو كوردى له‌بیر كرد و هه‌رچه‌نده‌ ئێستا زۆر وشه‌ى كوردى ده‌زانێت و هه‌وڵ ده‌دات رامى كورِى فێرى زمانه‌كه‌ بكات.
داما ئه‌لكوردى هه‌ستى خۆى له‌به‌رامبه‌ر نه‌ته‌وه‌كه‌ى خۆى ده‌ربرِى كه‌ ته‌زوو به‌گیانى هه‌ر كه‌سێكدا ده‌هێنێت: "دڵ و هۆش و هه‌سته‌كانم له‌گه‌ل میلله‌تى كورده‌، زۆر دڵم ته‌نگ ده‌بێت كه‌ ناخۆشیێك به‌سه‌ر كورددا دێت ... له‌بیرمه‌ له‌یه‌كێك له‌ رووداوه‌كاندا هه‌موومان له‌ماڵه‌وه‌ ده‌ستمان به‌ گریان كرد. زۆربه‌ى جاریش له‌ بۆنه‌ كوردییه‌كان هه‌ر كه‌ گوێم له‌ سروودى ئه‌ى ره‌قیب ده‌بێت فرمێسك به‌چاوه‌كانم دا دێته‌وه‌ خواره‌وه‌، من له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر كه‌سێك كه‌ پێویستى به‌ یارمه‌تى هه‌بێت دوو دڵ نابم و هه‌موو تواناى خۆمى بۆ ده‌رده‌برِم و به‌تایبه‌تى بۆ میلله‌ته‌كه‌ى خۆم له‌هه‌موو شوێنێكى جیهان باس له‌ كێشه‌ى كورد ده‌كه‌م و داكۆكى له‌ بیروبۆچوونه‌كانیان ده‌كه‌م". له‌باره‌ى ئاستى كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌ كوردییه‌كانیش كه‌وا له‌ هه‌رێمى كوردستانه‌وه‌ په‌خش ده‌كرێن داما ده‌ڵێت كه‌وا زۆر كاتى ئه‌وه‌ى نه‌بووه‌ به‌ ووردى هه‌ڵسه‌نگاندنیان بۆ بكات و ناتوانێت یه‌كێكیان به‌ باشترین ناو بهێنێت و هیواش ده‌خوازێت بگه‌نه‌ هه‌ر بینه‌رێكى كورد له‌هه‌ر شوێنێك بێنێت هه‌تا شرۆڤه‌ى كێشه‌ى كورد بكه‌ن بۆ هه‌موو جیهان، دیسان دڵى خۆى بۆ راڤه‌ كرده‌وه‌ له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى له‌كاتێكدا داواى لىَ بكرێت پرۆگرام بۆ كه‌ناڵێكى كوردى بكات ئه‌وا تواناكانى خۆى بۆ ته‌رخان ده‌كات:"به‌داخه‌وه‌ داوام لىَ نه‌كراوه‌ پرۆگرام بۆ كه‌ناڵه‌ كوردییه‌كان بكه‌م، سه‌ربه‌رزییه‌ بۆ من له‌سه‌ر شاشه‌ى كه‌ناڵى كوردى بم.. ناتوانم ده‌ستنیشان بكه‌م بۆ كامه‌ كه‌ناڵ به‌لاَم هه‌موو تواناكانى خۆمیان بۆ ته‌رخان ده‌كه‌م". یه‌كێك له‌دیارده‌كانى نێو راگه‌یاندنى عه‌ره‌بی ئیستغلال كردنى جه‌سته‌ى راگه‌یاندكارانى ئافره‌ته‌ كه‌ له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى له‌یه‌كێك له‌دیداره‌كاندا گوتبووى من جه‌سته‌ى خۆمم نه‌به‌خشی بۆیه‌ دژایه‌تى كرام، داما گوتى: "به‌داواى لێبووردنه‌وه‌ له‌و دیداره‌ى جه‌نابتان باسی لێوه‌ ده‌كه‌ن له‌لایه‌ن رۆژنامه‌نووسه‌كه‌وه‌ ده‌سته‌واژه‌كان گۆرِابوون كه‌ ئه‌و له‌مرِووه‌وه‌ پرسیارى لێكردم ئایا من دووچارى ئه‌م ئیستیغلال كردنه‌ بوومه‌ته‌وه‌ منیش گوتم نه‌خێر... به‌لاَم به‌ دڵنیاییه‌وه‌ زۆر ده‌رفه‌ت له‌كیسم له‌ده‌ست چووه‌ و یه‌كێكى دیكه‌ سوودى لىَ بینیووه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى من له‌و كچانه‌ نیم ئه‌و جۆره‌ قوربانییه‌ بده‌ن. به‌داخه‌وه‌ ئیستغیلال كردنى جه‌سته‌ى ئافره‌ت له‌ راگه‌یاندنه‌كان به‌گشتى ئه‌ویش به‌هۆى زۆربوونى كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌كان كه‌ واى له‌ زۆر كچ كردووه‌ روو له‌و بواره‌ بكه‌ن بۆ وه‌ده‌ستهێنانى ناوبانگ .. به‌مشێوه‌یه‌ش بۆ به‌پرسانى كه‌ناڵه‌كان ئاسانتر بووه‌ ئه‌و ئاره‌زوو و خواستى كاكردنى كچان ئیستغیلال بكه‌ن".
داما زۆربه‌ى كاته‌كانى خۆى له‌ كاركردنى كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌ عه‌ره‌بییه‌كاندا به‌سه‌ر ده‌بات و پاشانیش له‌ته‌ك كورِه‌كه‌ى خۆى كه‌ ناوى رامى یه‌ و ته‌مه‌نى ده‌ ساڵه‌، له‌كاتی گونجاویش سه‌ردانى هاورِىَ و خزمه‌كانى ده‌كات و خه‌ریكی خوێندنه‌وه‌ ده‌بێت كه‌ یه‌كێكه‌ له‌و ئاره‌زووانه‌ى كه‌ ناتوانێت ده‌ستبه‌ردارى بێت. ئه‌و له‌پاش ئه‌وه‌ى ناپاكى له‌ هاوسه‌ره‌كه‌ى بینى لێى جیا بۆوه‌ بۆ ئه‌مه‌ش داما گوتى:"شووكردن چانس و نێو چه‌وانه‌، ئه‌گه‌ر پیاوێكى باشى كوردم بۆ رێك به‌كه‌وىَ به‌دڵنیاییه‌وه‌ دوو دڵ نابم"، شیاوى گوتنه‌ له‌یه‌كێك له‌ دیمانه‌كانى كه‌ له‌گه‌لى كرابوو ئاماده‌كارى دیداره‌كه‌ ئه‌وه‌ى گوتبوو كه‌ (داما به‌ جوانیه‌كه‌ى خۆى دڵى بینه‌ر ئه‌سیر ده‌كات)، بۆ ئه‌مه‌ ئه‌و گوتى:"جوانى وه‌كو پاسه‌پۆرته‌ ده‌توانیت له‌رێگایه‌وه‌ برِۆیته‌ نێو دڵى بینه‌ر، به‌لاَم ناتوانیت به‌هۆیه‌وه‌ له‌نێوى بمینیته‌وه‌... من خۆم به‌جوان نازانم و پتر پێموایه‌ جوانیه‌كه‌م مامناوه‌ندییه‌. ئه‌وه‌ى خه‌ڵكى پێى سه‌رسام ده‌بن رۆشنبیرى و ئاماده‌یى و ژیرییه‌، سوپاس بۆ خوا". قۆناغه‌كانى كارى خۆى له‌ راگه‌یاندندا به‌وه‌ پێناسه‌ كرد كه‌:"سه‌ره‌تایه‌كه‌ى له‌ ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌رده‌ن بووه‌ و ئه‌وىَ یه‌كه‌م قوتابخانه‌ى من بووه‌ له‌ بوارى كارى راگه‌یاندن كه‌ تێیدا فێرى هه‌واڵ بووم له‌سه‌ر ده‌ستى چه‌ند مامۆستایێكى بلیمه‌ت، پاشانیش ئه‌و زانیارییه‌ى كه‌ له‌ ته‌له‌ڤزیۆنى ئه‌رده‌ن به‌ده‌ستم خست له‌ كه‌ناڵى نیل ئه‌لئه‌خبارییه‌دا تۆكمه‌ترم كرد كه‌ خه‌ڵكى به‌ توانا و ناوى دره‌وشاوه‌ تێیدا كار ده‌كه‌م و ئه‌مه‌ سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ى كه‌ هه‌ر له‌ده‌سپێكدا سه‌رسام بوومه‌ به‌ راگه‌یاندنى میسرى".
داما ئه‌لكوردى خۆشحاڵى خۆى به‌وه‌ ده‌ربرِى كه‌ گوێبیست ده‌بێت كورد خاوه‌نى هه‌رێمێكى نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆن و زمانى كوردى له‌ قوتابخانه‌كانى ده‌خوێندرێن و ئالاَى كوردستان له‌سه‌ر په‌رله‌مانه‌كه‌ى ده‌شه‌كێته‌وه‌:"ئه‌وه‌ى زۆر به‌خته‌وه‌رم ده‌كات ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌باره‌ى هه‌رێمى كوردستان ده‌خوێنمه‌وه‌ و منیش ئه‌و شتانه‌ بۆ ده‌وروبه‌رم باس ده‌كه‌م، به‌رِاستى ئه‌و شتانه‌ جێگه‌ى خۆشحاڵى و سه‌ربه‌رزى و شانازییه‌... ئالاَى كورد دڵ و ناخى منه‌ وهه‌ر جارێك ده‌شه‌كێته‌وه‌ دڵم جارێك ترپه‌ ده‌كات...خۆزگا راسته‌وخۆ بمدیبایه‌ كه‌ له‌سه‌ر په‌رله‌مانى كورد ده‌شه‌كێته‌وه‌".
پاشانیش داما پلانى كاره‌كانى بۆ ئایینده‌ باس كرد: "ئێستا خه‌ریكی ئاماده‌كردنى پرۆگرامێكم بۆ كه‌ناڵى نۆرمینا ئێواره‌ى شه‌مه‌ كه‌ راسته‌وخۆ پێشكه‌ش ده‌كرێت، ئه‌مه‌ سه‌ربارى چه‌ند بیرۆكه‌یێك بۆ ئاماده‌كردنى راپۆرت بۆ كه‌ناڵى نیل لیلئه‌خبار كه‌ ئه‌مه‌ش په‌یوه‌سته‌ به‌ رووداوه‌ سیاسییه‌كانى شه‌قامى ئه‌رده‌ن. جیا له‌وه‌ش له‌لایه‌ن وه‌زاره‌تى گه‌شتوگوزارى میسر بۆ سه‌ردانى شارى قاهیره‌ بانگهێشت كراوم كه‌ زۆر له‌لام خۆشه‌ و هه‌روه‌ها له‌هه‌مان كاتدا چه‌ند ئه‌لقه‌یێك تۆمار و دیدارى چه‌ند به‌رپرسێكیش ده‌كه‌م... له‌سه‌ر ئاستى كۆمه‌لاَیه‌تیشدا هیچ شتى نوىَ نیه‌ و كاته‌كانم له‌گه‌ل رامى كورِم به‌سه‌ر ده‌به‌م و به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌رده‌چین و پیاسه‌ ده‌كه‌ین". داما ئه‌لكوردى به‌ڵێنى دایه‌ میلله‌تى كورد له‌ هه‌رێمى كوردستان كه‌ سه‌ردانى هه‌رێمه‌كه‌ بكات:"به‌ڵێن ده‌ده‌م هه‌ر كه‌ بوارم بۆ برِه‌خسێت سه‌ردانیان بكه‌م، من هیواخوازم له‌ نزیكترین كات له‌ته‌ك كوردانى ئه‌وىَ بم .. خوازیارم له‌نزیكه‌وه‌ ئه‌و خاكه‌ ببینم كه‌ زۆرم خۆش ده‌وێت و ئاشناى خه‌ڵكه‌كه‌ى خۆم ببم".
له‌ كۆتاییدا داما چه‌ند ده‌سته‌واژه‌یێكى گوت:"زۆر سوپاستان ده‌كه‌م بۆ ئه‌م ده‌رفه‌ته‌ كه‌ له‌رِێگاى گۆڤاره‌كه‌ى ئێوه‌وه‌ رۆڵه‌كانى نه‌ته‌وه‌كه‌م بمبینن،زۆر سوپاس بۆ ئه‌م دیداره‌ كه‌ خۆشترین و به‌چێژترین دیدار بووه‌ به‌لاى منه‌وه‌ و پرسیاره‌كانت ماناى ئه‌وه‌یان هه‌بوو كه‌ تا چه‌نده‌ گرینگیتان به‌من داوه‌ وه‌كو میوانێكى گۆڤاره‌كه‌تان.. هیوادارم گۆڤاره‌كه‌تان له‌ پێشكه‌وتندا بێت به‌هۆى راگه‌یاندكاری وه‌كو ئێوه‌.".



تێكستى گۆرانى نه‌كى نه‌كى له‌ دانانى كێیه‌؟
هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم: ئه‌گه‌ر له‌و كاسێته‌ى حه‌مه‌ عارف جزرواى كه‌ من هه‌مه‌ ناوى ئه‌وى نه‌گوتبێت من گوناهم چیه‌؟
سه‌لاَح رواندزى: شیعرى نه‌كى نه‌كى هى منه‌ و عه‌دنان كه‌ریم كردوویه‌تى به‌ فلكلۆر


ئاماده‌كردنى/ پشتیوان ساڵح
بۆ پشترِاستكردنه‌وه‌ و زانینى بۆچوونى هونه‌رمه‌ندى گه‌وره‌ى كورد عه‌دنان كه‌ریم له‌رێگاى ته‌له‌فۆنه‌وه‌ په‌یوه‌ندیمان به‌ ئه‌وه‌وه‌ كرد و ئه‌ویش له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى بۆچى ئاماژه‌ى به‌ ناوى سه‌لاَح رواندزى نه‌كردووه‌ كه‌ هۆنه‌رى هۆنراوه‌ى نه‌كى نه‌كى یه‌ و به‌ فلكلۆر ناوى بردووه‌، له‌مرِووه‌وه‌ قسه‌ى بۆمان كرد و له‌سه‌ره‌تادا هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم پرسیارى ئه‌وه‌ى كرد كه‌ ئایا سه‌لاَح رواندزى هیچ به‌ڵگه‌یێكى هه‌یه‌ و له‌هیچ دیوانێكدا نووسراوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئه‌م هۆنراوه‌یه‌ هى ئه‌وه‌. سه‌ره‌رِاى ئه‌مه‌ش درێژه‌ى به‌ قسه‌كانى دا و نموونه‌ى ئه‌وه‌ى هێنایه‌وه‌ به‌وه‌ى:"ئه‌گه‌ر كتێبێكى گۆران هه‌بىَ و من تێیدا شیعرێكم هه‌ڵبژاردبىَ و گوتبێتم ئه‌مه‌ كۆپله‌یێكى گۆران نیه‌ ئه‌مه‌ حه‌قى خۆیه‌تى، ئه‌ویش ئه‌گه‌ر بلاَوكراوه‌یێكى هه‌یه‌... ئه‌گه‌ر كتێبێكى هه‌یه‌ ... ئه‌گه‌ر نووسراوێكى هه‌یه‌ ئه‌وه‌ حه‌قى خۆیه‌تى ئه‌م قسه‌یه‌ بكا ... ئه‌بىَ له‌سه‌ر سه‌رچاوه‌ قسه‌ بكه‌ین برا گیان".
سه‌لاَح رواندزیش كه‌ خۆى به‌ شاعیرى گۆرانى نه‌كى نه‌كى ده‌زانێت كه‌ عه‌دنان كه‌ریم تۆمارى كردووه‌، ئه‌و ده‌ڵێت كه‌ ئه‌و ئاگاداری ئه‌و شته‌یه‌ نه‌بووه‌ به‌لاَم هاورِێیانى پێیان گوتووه‌ كه‌ هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم گۆرانییه‌كه‌ى ئه‌وى گوتۆته‌وه‌ و هۆنراوه‌كه‌ى به‌ فلكلۆر هه‌ژمار كردووه‌ و له‌مباره‌یه‌وه‌ سه‌لاَح ده‌ڵێت:( هاورِێیان پێیان گوتم كه‌ هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم گۆرانیه‌كه‌ى گوتووه‌ و به‌ فلكلۆرى داناوه‌ و خه‌ڵكى رواندز هه‌مووى ده‌زانن كه‌ هۆنراوه‌كه‌ى هى تۆیه‌، دواى ئه‌وه‌ ژماره‌ ته‌له‌فۆنى عه‌دنان كه‌ریمم په‌یدا كرد و ته‌له‌فۆنم بۆى كرد و زۆر قسه‌م له‌گه‌لى كرد... ئه‌و پێى گوتم "تۆ چۆن ئه‌م شیعره‌ ئه‌كه‌یته‌ مولكى خۆت"، منیش بۆ خستنه‌رِووى راستییه‌كه‌ داوام لێكرد كه‌ گوىَ له‌ده‌نگى محه‌مه‌د عارف بگرێت كه‌ محه‌مه‌د عارف پێش گوتنى گۆرانی نه‌كى نه‌كى ئاماژه‌ به‌ ناوى من ده‌كات و ده‌ڵێت (ئه‌ڤه‌ كه‌لیماتىَ هه‌ڤاله‌كى رواندزى ناڤىَ وى سه‌لاحه‌ .. سه‌لاح عزه‌ته‌ و رحا منه‌و نها مه‌وجوده‌ ژى) و پاشانیش ده‌ست به‌ گۆرانییه‌كه‌ى نه‌كى نه‌كى ده‌كات. كه‌ گۆرانییه‌كه‌م له‌ ته‌له‌فۆن بۆى لێدا ئه‌ویش ئه‌وه‌ى سه‌لماند كه‌ شیعرى گۆرانییه‌كه‌ هى منه‌ و گوتى ته‌واوه‌ شیعره‌كه‌ هى تۆیه‌ و داواى لێبوردن ده‌كه‌م و كه‌ گه‌رِامه‌وه‌ هه‌ولێر دێمه‌ خزمه‌تتان. له‌و رۆژه‌ و هه‌تا ئه‌مرِۆ نه‌ هاته‌ لام و نه‌ عه‌دنان كه‌ریمم بینى و ته‌له‌فۆنیشی كرد. سه‌باره‌ت به‌ هۆنراوه‌ى گۆرانى نه‌كى نه‌كى تاپۆیه‌كه‌ به‌ده‌ستمه‌وه‌یه‌ و به‌ڵگه‌كه‌ش ده‌نگى محه‌مه‌د عارفه‌ ودیاره‌).
سه‌لاَح رواندزى بۆ خستنه‌رِووى راستی ئه‌وه‌ى كه‌ نه‌كى نه‌كى له‌ دانانى ئه‌وه‌ گوتى :"ئینسان خانیه‌كى ئه‌كرِى ئه‌گه‌ر تاپۆى ده‌گه‌لدا نه‌بی هى وى نیه‌، به‌لاَم ئه‌گه‌ر تاپۆى هه‌بى هى وییه‌".
ئێمه‌ بۆ روونكردنه‌وه‌ى پترى ئه‌م بابه‌ته‌ له‌گه‌ل هونه‌رمه‌ندى گه‌وره‌ى كورد عه‌دنان كه‌ریم باسمان له‌و به‌ڵگه‌ییه‌ كرد كه‌ سه‌لاَح رواندزى پشتى پىَ ده‌به‌ستێت و ئه‌ویش ته‌نها كاسێتێكى محه‌مه‌د عارفه‌ كه‌ له‌ ماڵى سه‌لاَح رواندزى تۆمار كراوه‌ و محه‌مه‌د عارف جزراوى تێیدا له‌سه‌ر زارى خۆى ده‌ڵێت كه‌ تێكستى گۆرانى نه‌كى نه‌كى هى هاورِێیكى رواندزییه‌ كه‌ ناوى سه‌لاَح عزه‌ته‌، و بوونى ئه‌و به‌ڵگه‌یه‌ى كه‌ خۆى له‌ كاسێتێكدا ده‌بینێته‌وه‌ و بلاَو نه‌بۆته‌وه‌ كه‌ ته‌نها له‌ ئه‌رشیفى سه‌لاَح رواندزى هه‌یه‌... ئه‌مه‌ گوناهى ناونه‌هێنانى سه‌لاَح وه‌كو هۆنه‌رى تێكستى گۆرانییه‌كه‌ له‌سه‌ر ئه‌ستۆى عه‌دنان كه‌ریم لاده‌بات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌ده‌ستى ئه‌و نه‌كه‌وتووه‌، بۆیه‌ عه‌دنان كه‌ریم سه‌باره‌ت به‌ كاسێته‌كه‌ ده‌ڵێت:(كاكه‌ من نیمه‌، تۆ هه‌ته‌ ... یا ئه‌وه‌تا تۆ هه‌تبووه‌ پێشوه‌خت؟ پرسیارى من ئه‌وه‌یه‌ تۆ ئه‌و كاسێته‌ت هه‌بووه‌ به‌ر له‌وه‌ى ئه‌و براده‌ره‌ بیدات به‌ تۆ؟ ).
به‌رِاستى قسه‌كانى عه‌دنان كه‌ریم هه‌ڵوێست و نیازپاكى ئه‌و پیشان ده‌ده‌ن كه‌ زۆر راشكاوانه‌ ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ رِوو:(ئىَ كاكه‌ گیان ئه‌گه‌ر من گوێم له‌ حه‌مه‌ عارف جزراوى گرتبێت و ئه‌و ئه‌م قسه‌یه‌ى كه‌ نه‌كردبێت یان له‌ كاسێته‌كه‌ى منا ئه‌و شته‌یه‌ى نه‌گوتبێت ... من تاوانم چیه‌؟).
له‌لایێكى دیكه‌ش هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم ئاماده‌یى خۆى بۆ ئه‌وه‌ ده‌ربرِى كه‌ له‌و كاته‌ى ده‌گه‌رِێته‌وه‌ كوردستان سه‌ردانێك بكات و گوىَ له‌ كاسێته‌كه‌ ده‌گرێت و قسه‌ى له‌سه‌ر ده‌كه‌ن و ئه‌وه‌ى روویداوه‌ هه‌رچه‌نده‌ گوناهى ئه‌وى تێدانیه‌ به‌لاَم چاره‌سه‌ریێكى بۆ ئه‌دۆزنه‌وه‌. سه‌ربارى ئه‌وه‌ش هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم كه‌ له‌لایه‌ن زۆرینه‌ى خه‌ڵكى كورد رِێز و خۆشه‌ویستى هه‌یه‌ و ژماره‌یێكى یه‌كجار زۆرى خه‌ڵكى حه‌ز به‌ ده‌نگ و هونه‌ره‌كه‌ى ئه‌و ده‌كه‌ن و جێگاى متمانه‌ى ئه‌وانه‌ كه‌ ئه‌سته‌مه‌ به‌ ئه‌نقه‌ست مافى شاعیرێك پشتگوىَ بخات و نكۆڵى له‌وه‌ بكات به‌وه‌ى ناوه‌كه‌ى له‌سه‌ر تێكسێك بسرِێته‌وه‌... هه‌ر ئه‌و هۆكاره‌شه‌ وایكرد كه‌ هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ پرسیارى ئه‌وه‌ بكات ئاخۆ سه‌لاَح ده‌یه‌وێت ئه‌و بڵێت كه‌: ( ئه‌و حه‌ز ئه‌كات بڵێم دواى ئه‌وه‌ى كه‌ من زانیم كه‌ ئه‌و شیعره‌ هى ئه‌و براده‌ره‌یه‌ داواى لێبووردنى لىَ ئه‌كه‌م و جارێكى دیكه‌ كه‌ تۆمارم كرده‌وه‌ ناوى ئه‌و ده‌نووسم ... ئه‌وه‌ باشه‌ پێى بڵێم؟). ئه‌وه‌ى ئێمه‌ له‌و قسه‌یه‌ى هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم هه‌ستمان پێى كرد ئه‌وه‌بوو كه‌ به‌ روودانى ئه‌وه‌ زۆر په‌ست بووه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌ژیانى هونه‌رى تووشی هیچ حاڵه‌تێكى له‌مجۆره‌ نه‌بۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش گوناهى ئه‌وى تێدا نه‌بووه‌ و به‌ڵكو په‌یوه‌سته‌ به‌ خراپ ئه‌رشیڤ كردنى گۆرانییه‌كانى محه‌مه‌د عارف جزراوییه‌وه‌.
سه‌لاَح رواندزى باس له‌ ده‌سپێكى ناسینى خۆى له‌گه‌ل محه‌مه‌د عارف جزراوى كرد كه‌ له‌ ساڵى 1959 محه‌مه‌د عارف میوانى ماڵى كوردۆ نورى باویل ئاغا ده‌بێت و شه‌وه‌كه‌ گۆرانى گوتووه‌ كه‌ ره‌مه‌زان جزراویشى له‌گه‌لدا بووه‌... سه‌لاَح ئه‌و كاته‌ گازینۆیێكى له‌ ته‌نیشت ماڵى كوردۆ هه‌بووه‌ و هه‌موو ئێواره‌یێك له‌وىَ جه‌رگى له‌ شیش ده‌دا و ده‌یفرۆشته‌وه‌... محه‌مه‌د عارف ئه‌و رۆژه‌ ده‌چێته‌ لاى و لێى ده‌پرسێت "میلاكا سۆر هه‌نه‌" و ره‌مه‌زان به‌ بابىَ ره‌جه‌ب بانگ ده‌كات كه‌ هه‌شت شیش به‌شیان ده‌كات ئه‌ویش ده‌ڵێت به‌ڵىَ. دیاره‌ ناوى كورِى ره‌مه‌زان ره‌جه‌ب بووه‌ و سه‌لاَح نه‌یناسیووه‌ كه‌ ره‌مه‌زان جزراوییه‌. سه‌لاَح ده‌گێرِێته‌وه‌ كه‌ "دواتر ئه‌وان دانیشتن و منیش هه‌شت شیش جه‌رگم بۆیان برژاند و نه‌مزانى ئه‌و مه‌به‌ستى له‌ مێلاكا سۆر سیپه‌لاكه‌، كه‌ بۆیانم برد محه‌مه‌د عارف گوتى(ئه‌ڤه‌ نه‌ مێلاكا سۆره‌... ئه‌ڤه‌ مێلاكا ره‌شه‌ ... زادىَ من هه‌لگره‌ ئه‌ز ناخۆم چنكى ئه‌ز دىَ شه‌ڤىَ سترانا بێژم نابێت شیڤىَ بخۆم). دواى ئه‌وه‌ ویستیان پاره‌ى خواردنه‌كه‌ بده‌ن لێیانم وه‌رنه‌گرت و محه‌مه‌د عارف گوتى بۆچى پاره‌ له‌ ئێمه‌ وه‌رناگرى.. تۆ ئێمه‌ ده‌ناسی منیش گوتم به‌ڵىَ تۆ محه‌مه‌د عارف جزراوى و منیش ده‌زانم شیعر بهۆنمه‌وه‌. ئه‌وه‌بوو پێى باشبوو كه‌ به‌ زاراوه‌ى كرمانجى شیعر دروست بكه‌م تاكو له‌ ئێزگه‌ى كوردى به‌غدا تۆمارى بكات، یه‌كه‌م ناسینم له‌گه‌ل محه‌مه‌د عارف ئه‌و كاته‌ بوو).
پاشان سه‌لاح رواندزى چووه‌ سه‌ر باسی ئه‌و كاته‌ى گۆرانى (نه‌كى نه‌كى و بلبلىَ به‌هارىَ و فه‌خریا و ماری تو نازدارى و نه‌زۆ نه‌زۆ)ى دایه‌ محه‌مه‌د عارف له‌ ساڵى 1965 و دواتریش له‌ ساڵى 1971 هۆنراوه‌ى (یا نسرینىَ و به‌ژنا لاوكىَ من دارىَ سپیندارىَ) و چوار ئاوازیشی داوه‌ته‌ محه‌مه‌د عارف كه‌ ئاوازى گۆرانییه‌كانى (مارى تو نازدارى و بلبلىَ به‌هارىَ مه‌ گولا ب ده‌ستىَ یارێمه‌ و فه‌خریا و نه‌زۆ نه‌زۆ)بوون. هه‌روه‌ها سه‌لاَح ره‌واندزى ده‌ڵێت: "ناسینم له‌گه‌ل محه‌مه‌د عارف به‌مه‌ ده‌ستى پێكرد و هه‌تا كۆچى دواییشی كرد له‌ رواندز و گه‌لى عه‌لى به‌گ و هه‌لێر سه‌ردانى ده‌كردم و ده‌بووه‌ میوانى من".
ئه‌وه‌ى له‌و نێوه‌نده‌دا پێویسته‌ بگوترێت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم نیاز و مه‌به‌ستى فه‌رامۆش كردن و لابردنى ناوى سه‌لاَح رواندزى نه‌بووه‌ وه‌كو هۆنه‌رى تێكستى گۆرانى نه‌كى نه‌كى، به‌لاَم ئه‌و ئاماژه‌ى به‌وه‌ كرد كه‌ له‌كاتى گه‌رِانه‌وه‌ى بۆ كوردستان گوىَ له‌ كاسێتى محه‌مه‌د عارف جزراوى ده‌گرێت كه‌ له‌ ئه‌رشیڤى سه‌لاَح رواندزى دا هه‌یه‌ و ئه‌و برِواى وایه‌ كه‌ ئه‌مه‌ به‌ ته‌له‌فۆن و ته‌له‌فۆنكارى ناكرێت ... هه‌ر وه‌ها گوناهى ئه‌وه‌ ناكه‌وێته‌ ئه‌ستۆى ئه‌و كه‌ محه‌مه‌د عارف جزراوى ته‌نها له‌ كاسێتێكدا ئاماژه‌ى به‌ ناوى سه‌لاح كردووه‌ وه‌كو دانه‌رى تێكستى گۆرانییه‌كه‌ و ئه‌و كاسێته‌ش ته‌نها له‌ ئه‌رشیڤى سه‌لاَحه‌ و به‌ شێوه‌یێكى فراوان خه‌ڵكى له‌وه‌ ئاگادار نین. پاشانیش كه‌سێك له‌و برِوایه‌دا نیه‌ كه‌ هونه‌رمه‌ندێكى به‌رِێز و گه‌وره‌ى وه‌كو عه‌دنان كه‌ریم كه‌ به‌ خه‌سڵه‌ته‌ جوانه‌كانى خۆى و هونه‌ره‌كه‌ ره‌سه‌نه‌كه‌ى وایكردووه‌ خه‌ڵكى پێى سه‌رسام ببن، هه‌ر ئه‌مه‌شه‌ وایكردووه‌ سه‌لاَح رواندزیش بڵێت ئه‌و به‌م داوایه‌ى مه‌به‌ستى ئه‌وه‌ نیه‌ هونه‌رمه‌ند عه‌دنان كه‌ریم داواى لێبووردن بكات ... به‌ڵكو داواكارى ئه‌و ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وه‌ى كه‌ رووى داوه‌ راست ببێته‌وه‌ و خه‌ڵكى ئاگاداربن شیعرى گۆرانى نه‌كى له‌ دانانى ئه‌وه‌ كه‌ پێشتر محه‌مه‌د عارف جزراوى گوتوویه‌تى و دواتریش عه‌دنان كه‌ریم دیسان له‌گه‌ل گرووپى كامگاران تۆمارى كردۆته‌وه‌.



هونه‌رمه‌ند نارین فه‌قىَ بۆ راڤـه‌
رۆژنامه‌كانى كوردى بازرگانى له‌سه‌ر حیسابی هونه‌رمه‌ندان ده‌كه‌ن


دواندن: isa botani‌
ئێمه‌ كه‌ ویستمان دیدارێك له‌گه‌ل هونه‌رمه‌ند نارین فه‌قىَ ساز بكه‌ین له‌ رێگاى ئیمێله‌كه‌ى ئه‌و پرسیارمان نارد، پاشانیش كه‌ وه‌لاَمه‌كه‌مان به‌ده‌ست گه‌یشت وا دیار بوو له‌لایه‌ن جودى فه‌قىَ باوك وبه‌رِێوه‌به‌رى هونه‌رى نارین داواى ئه‌وه‌ كرابوو به‌ر له‌بلاَو بوونه‌وه‌ى دیداره‌كه‌ ده‌یانه‌وێت ببینن و بۆچوونیان له‌باره‌یه‌وه‌ بخه‌نه‌ رِوو... ئێمه‌ش وه‌كو رێزگرتنێك بۆ ویستى ئه‌وان ده‌قى دیداره‌كه‌مان بۆ ناردنه‌وه‌.
له‌ دوا ئیمێڵى نارین ئه‌وه‌ باسكرابوو كه‌وا "وا دیاره‌ رۆژنامه‌ كوردییه‌كان گرینگ سه‌یرى هونه‌رى ره‌سه‌نى كوردى ناكه‌ن، و ته‌نها به‌لایانه‌وه‌ گرینگه‌ بازرگانى له‌سه‌ر حیسابى هونه‌رمه‌ندان بكه‌ن، بۆ نموونه‌ پێش ئێستا دیدارێكیان بلاَو كردبۆوه‌ و باسیان له‌ جیابوونه‌وه‌ى من كردبوو.. له‌و هه‌ڤپه‌یڤینه‌ من هیچ باسم له‌ جیابوونه‌وه‌ى خۆم نه‌كردبوو ته‌نها قسه‌م له‌سه‌ر ئه‌لبوومى نوێى خۆم كرد هى ساڵى 2009 كه‌ به‌ناوى هێڤى بوو. له‌و دیداره‌ سه‌باره‌ت به‌ ئافره‌تى كورد و ره‌وشی ئافره‌تى كورد له‌جیهان قسه‌م كردبوو". هه‌ر وه‌ها نارین كه‌ دواجار گه‌رِاوه‌ته‌وه‌ باشوورى كوردستان به‌ رۆڵى رۆژنامه‌گه‌رى كوردى نیگه‌ران بووه‌:"به‌رى ده‌مه‌كىَ ژى ئه‌ز هاتم باشوورىَ كوردستانىَ و دیسان بىَ ده‌ستوورا من و بىَ من هه‌ڤپه‌یڤین لگه‌ل ئه‌و رۆژنامه‌ كر... دیسا نووچه‌یێن نه‌رِاست به‌لاڤ دكه‌ن و دبێژن كو من بێهتر ژ 100 ره‌سم بۆ ئه‌لبووما هێڤى گرتیه‌ و ئه‌ز ژخوارنا دۆلمه‌ حه‌ز دكه‌م".
دیسان درێژه‌ى به‌ قسه‌كانى دا و گوتى:(به‌رِاستى شه‌رمه‌ و من به‌وان ده‌ڵێم به‌سه‌ ئیتر پێویسته‌ بزانن هونه‌رمه‌ندان و به‌ تایبه‌تى هونه‌رمه‌ندانى كچ چه‌نده‌ ماندوو ده‌بن تاكو به‌رهه‌مێك پێشكه‌ش به‌ میلله‌ته‌كه‌ى خۆیان ده‌كه‌ن). نارین فه‌قىَ ئاماژه‌ى به‌وه‌ش كرد له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و دیدار له‌گه‌ل رۆژنامه‌كه‌ ساز ناكات بۆیه‌ هه‌واڵى نا رِاست بلاَو ده‌كه‌نه‌وه‌ و گوتوویه‌تى كه‌وا له‌رێگاى راڤه‌وه‌ ده‌یه‌وێت راستى هه‌واڵه‌كه‌ بلاَو ببێته‌وه‌: (من ب رِییا هه‌فتینامه‌یا وه‌ ده‌ستوور دخواز ئه‌گه‌ر زه‌همه‌ت نه‌بىَ دخوازم ئه‌ڤ نووچه‌ راست بكم، و بێژم ژ گوهدارێن خوه‌رِه‌ كو ئه‌ز ژخوارنا دۆڵمه‌ حه‌ز ناكم، و من 100 ره‌سم ژى ل ئه‌لبووما خوه‌ هه‌تا نها من نه‌گرتییه‌!!! ئه‌ڤ رۆژناما دزانه‌ كییه‌ و مافىَ من هه‌تا رۆژا ئیرۆ دبه‌ . ئێدى به‌سه‌).
راڤه‌: نارین شان به‌شانى گۆرانیبێژانى دیكه‌ى كورد بووه‌ته‌ خاوه‌نى ناوبانگ و ستایلێكى تایبه‌ت به‌خۆى، ئه‌و كامه‌ هونه‌رمه‌ندى كچ له‌ باشوورى بچووك به‌ ركابه‌رى خۆى ئه‌زانێت وه‌كو زۆیا و ئه‌وانى تر بۆ نموونه‌؟
نارین فه‌قىَ: له‌به‌ر ئه‌وه‌ى من له‌ سوێد ئه‌ژیم و به‌داخه‌وه‌ دوورم له‌ رۆژئاواى كوردستان و باشوورى بچووك زۆر كه‌م په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ل هونه‌رمه‌ندانى ئه‌وىَ هه‌یه‌، سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ش رێزم بۆ هه‌ر كچه‌ گۆرانیبێژێكى كورد هه‌یه‌ كه‌ بزانم هونه‌رى كوردى ئه‌كات و خه‌ریكی كارێكى هونه‌رى ره‌سه‌نى كوردیه‌ و به‌رهه‌مه‌كانى به‌ ستایلێكى جوان پێشكه‌ش به‌ گه‌له‌كه‌ى خۆى ئه‌كات ... داواى سه‌ركه‌وتنیان بۆ ئه‌كه‌م.
راڤه‌: هه‌ڵسوكه‌وتت له‌گه‌ل هونه‌رمه‌ندان به‌ گشتى چۆنه‌، و كامه‌ هونه‌رمه‌ند چ كچ یان كورِه‌ كه‌ به‌رده‌وام له‌گه‌ل نارین فه‌قى یه‌؟
نارین فه‌قىَ: من تێكه‌لاَویم له‌گه‌ل زۆێك له‌ هونه‌رمه‌ندان هه‌یه‌ن به‌لاَم نزیكترینیان كه‌ هاورِێ و هاوكارى به‌رده‌واممه‌ ئه‌ویش باوكمه‌ هونه‌رمه‌ند جودى یه‌. ئه‌و له‌لایه‌ك به‌رِێوه‌به‌رى كاره‌كانمه‌ كه‌ هه‌ر له‌ منداڵیمه‌وه‌ و هه‌تا ئه‌مرِۆ پشتگیر و پشته‌وانى من بووه‌، من له‌ مالباتێكى هونه‌ریمه‌ و ئه‌و فێرى گۆرانى گوتنى كردم... وه‌كو دوو هاورِێى هه‌میشه‌یى ته‌واوكارى یه‌كترین. له‌به‌ر ئه‌وه‌ى باوكم به‌ گوتنى گۆرانییه‌ فلكلۆرییه‌كانى ناسراوه‌ و هیوادارم كه‌ نموونه‌ى وه‌كو باوكم له‌ كوردستانى ئازاد زۆرتر بن و رێگا به‌ كچه‌كانیان بده‌ن بۆ ئه‌وه‌ى بتوانن به‌ ئازاداى ژیانى خۆیان هه‌ڵبژێرن و له‌ بوارى هونه‌ریشدا ئه‌و مافه‌ به‌ كچه‌كانیان بده‌ن به‌شدارى بكه‌ن.
راڤه‌: تۆ ئه‌و مافه‌ به‌ ده‌زگاكانى راگه‌یاندن به‌ گشتى ده‌ده‌ى ده‌ست بخه‌نه‌ نێو ژیانى تایبه‌تى هونه‌رمه‌ندان، ئێمه‌ هه‌واڵێكمان له‌ هه‌فته‌نامه‌یه‌ك خوێنده‌وه‌ كه‌ دواتر تۆش له‌ مالپه‌رِى نێت كورد شته‌كه‌ت به‌ درۆ خسته‌وه‌؟
نارین فه‌قىَ: من ئه‌و مافه‌یان پىَ ناده‌م كه‌ ده‌ست بخه‌نه‌ نێو ژیانى هونه‌رمه‌ندان، ئێمه‌ كوردین و نه‌گه‌یشتووینه‌ته‌ ئه‌و رێگا بازرگانیه‌ى رۆژنامه‌وانى كه‌وا له‌ زۆرێك وه‌لاَتانى دیكه‌ دروست بووه‌. زۆر شه‌رمه‌ گۆڤار و رۆژنامه‌كان له‌سه‌ر حیسابی هونه‌رمه‌ندانى كورد بازرگانى بكه‌ن تاكو رۆژنامه‌كانیان بفرۆشنه‌وه‌. ماندوبوون و هونه‌رى ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ هه‌مووى له‌یاد ده‌كرىَ... به‌ داخه‌وه‌ زۆر رۆژنامه‌ له‌ كوردستان له‌سه‌ر ئه‌و رێچكه‌یه‌ كار ده‌كه‌ن. برِیارِم داوه‌ له‌گه‌ل هیچ رۆژنامه‌ و گۆڤارێك دیدار ساز نه‌كه‌م ئه‌گه‌ر بزانم مافه‌كانم پێشێل ده‌كه‌ن، و ته‌نها له‌گه‌ل ئه‌وانه‌ دیدار ده‌كه‌م كه‌ قسه‌ له‌باره‌ى هونه‌ره‌كه‌م ده‌كه‌ن و ته‌نها رێز و دڵسۆزیم بۆ ئه‌وانه‌ هه‌یه‌. ئه‌و رۆژنامه‌یه‌ى هه‌واڵه‌كه‌ى به‌ چه‌وتى بلاَو كرده‌وه‌ تاكو ئه‌مرِۆشی له‌گه‌لدابێت داواى لێبووردنى له‌ من نه‌كردووه‌ ... و به‌رده‌وامیشن له‌سه‌ر نواندنى بىَ رێزى و بىَ گفتوگۆ و دواندن له‌گه‌ل هونه‌رمه‌ندان شتى نارِاست بلاَو ده‌كه‌نه‌وه‌. من به‌ میلله‌تى خۆم ده‌ڵێم با هه‌ر شتێك كه‌ به‌رئه‌قڵ نه‌بێت برِواى پىَ نه‌كه‌ن، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى دوترا ئێمه‌ شتى راست و نارِاست له‌یه‌كترى جیا ناكه‌ینه‌وه‌.
راڤه‌: بلاَوبوونه‌وه‌ى ئه‌و هه‌واڵه‌ چه‌وته‌ ده‌بێته‌ هۆكارێك بۆ ئه‌وه‌ى میدیاى باشوورى كوردستان له‌به‌ر چاوتان سووك و بێبایه‌خ ببن؟
نارین فه‌قىَ: بێگومان ئه‌گه‌ر ره‌وشه‌كه‌ وا به‌رده‌وام بێت ره‌وشى میدیا له‌ باشوورى كوردستان پتر سووك ده‌بێت، به‌ داخه‌وه‌ پێویسته‌ رۆڵى رۆژنامه‌كانى كوردى پاڵپشتى كردنى خه‌باتى هونه‌رمه‌ندان بێت... ئه‌و كێماسییه‌ له‌نێو رۆژنامه‌گه‌رى ئێمه‌ تێبینى ده‌كرێت و ده‌بێت ئامانج و رۆڵى خۆیان بگۆرِن.
راڤه‌: له‌ هه‌لبه‌ستڤانان ئه‌وه‌مان به‌ر گوىَ كه‌وتووه‌ كه‌وا گۆرانیبێژان كه‌سی بىَ نان وخوێنه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ پێویستییان به‌ تێكستێك ده‌بێت نه‌رمونیان و هه‌ڵَسوكه‌وت خۆش ده‌بن و كه‌ كاریان پێیان نامێنێت له‌وانه‌یه‌ هه‌تا له‌ تایتلی گۆرانییه‌كه‌شدا ئاماژه‌ به‌ ناوى هه‌لبه‌ستڤانه‌كه‌ نه‌كه‌ن... تۆش وایت؟
نارین فه‌قىَ: ئه‌گه‌ر تێكستێك له‌ هه‌لبه‌ستڤانێك وه‌ربگرم ئه‌وا وه‌كو یاساى سوێد مافه‌كانى ده‌پارێزم، زۆر شه‌رمه‌ بۆ ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ى به‌و شێوه‌یه‌ كار ده‌كه‌ن ... له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر شاعیر و ئاواز ده‌نه‌ر نه‌بێت هونه‌رمه‌ندیش نابێت و ناتوانێت به‌رده‌وامى به‌ هونه‌ره‌كه‌ى بدات. من له‌ دیزاینى ئه‌لبوومه‌كانم و له‌و پرۆگرام و دیدارانه‌ى سازى ده‌كه‌م ناوى ئه‌و هه‌لبه‌ستڤان و ئه‌وانه‌ى به‌شدارییان كردووه‌ له‌ ئه‌لبومه‌كه‌ ئاماژه‌ى پىَ ده‌كه‌م.
راڤه‌: به‌پێى دابونه‌ریتى میلله‌ته‌كه‌مان پیاو پیاوه‌ و ژنیش ژنه‌، له‌هه‌مان كاتیشدا ئه‌وه‌ش هه‌یه‌ كه‌ شێر شێره‌ چ ژنه‌ چ مێره‌، تۆ له‌گه‌ل كامه‌ بۆچوونێت؟
نارین فه‌قىَ: من له‌گه‌ل ئه‌وه‌م كه‌وا ژن ژنه‌ و پیاو پیاوه‌، به‌لاَم وه‌كو رۆشنبیرێك ده‌ڵێم پێویسته‌ له‌نێو خێزانه‌كاندا ژن و پیاو هاوكارى یه‌كتر بن. به‌مشێوه‌یه‌ خێزانه‌كه‌ ئاسووده‌تر ده‌بێت و كه‌ له‌گه‌ل یه‌كترى رێكوپێك و ته‌با بن و رێزى یه‌كترى بگرن گرفته‌كانى خۆیان به‌ دیالۆگ چاره‌ بكه‌ن من له‌و برِوایه‌دام هیچ كێشه‌یێك له‌نێوانیاندا نابێت.
راڤه‌: چ هه‌ڵوێستێك نه‌هاویژراوه‌ بۆ ئه‌وه‌ى كچ هان بدرێن تاكو تواناكانیان له‌ بوارى هونه‌ردا تاقى بكه‌نه‌وه‌، كىَ یه‌ ... برا .. باوك ... هاوسه‌ر ... كىَ ئه‌و گوناهه‌ى ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ؟
نارین فه‌قىَ: پرسیارێكى زۆر جوانه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى په‌یوه‌سته‌ به‌ ماڵباتى ژنه‌وه‌، باوك و هه‌ڤژین و برا هه‌موویان به‌یه‌كه‌وه‌ عیلاقه‌دارن كه‌ نه‌هێلن كچ به‌ ئازادى خۆى له‌و بوارى هونه‌ردا تاقى بكاته‌وه‌. پێویسته‌ ئه‌وان نه‌بنه‌ رێگر و هه‌میشه‌ هاوكارى ئافره‌ت بكه‌ن تاكو له‌سه‌ر قاچه‌كانى خۆى بوه‌ستێت و بتوانێت به‌رده‌وام ببێت.



هونه‌رمه‌ند مهاباد:
كورِان پیانخۆشه‌ كچى جوان ببینن

دیدار: راڤه‌
مهاباد سێبه‌شی ته‌مه‌نى خۆى له‌ ئه‌مریكا به‌سه‌ر بردووه‌ و له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا هێشتا خه‌ریكى كارى هونه‌ریه‌ و شانازیش به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ژماره‌یێكى یه‌كجار زۆرى كوردان له‌ فێس بووكه‌كه‌ى ئه‌و خۆشه‌ویستى خۆیان بۆ كلیپى كه‌زى ده‌ربرِیووه‌، ئه‌و به‌ په‌رۆشه‌ بۆ بینینی كوردستان و دواجار له‌ ساڵى 1992ه‌وه‌ بۆ سازدانى كۆنسێرت نیشتمانه‌كه‌ى بینیووه‌... زۆر راشكاوانه‌ قسه‌ ده‌كات و له‌به‌شێكى قسه‌كانى بۆ گۆڤارى راڤه‌ باس له‌ رۆڵى كچ ده‌كات له‌ كلیپه‌كان دا و پێیوایه‌ كورِان حه‌ز به‌ جوانى ده‌كه‌ن بۆیه‌ سه‌یرى ئه‌و كلیپانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ كچى جوانى تێدایه‌.
له‌ ده‌سپێكدا مهاباد باسی له‌و رۆژانه‌ كرد كه‌ وه‌كو یه‌كه‌م ئه‌زموونى گۆرانى گوتن بوون بۆ ئه‌و:(من له‌ ته‌مه‌نى دوانزه‌ ساڵیدا له‌گه‌ل نسكۆى شۆرِشی ئه‌یلوول له‌گه‌ل خانه‌واده‌كه‌م ئاواره‌ى ئێران بووم و هه‌ر دواى ساڵێك له‌ مانه‌وه‌مان له‌وىَ له‌ ئۆردیگایێكى ده‌ره‌وى شارى كرماشان و له‌ ته‌مه‌نێكى بچووك كه‌ ئه‌وسا سیانزه‌ سالاَن بووم درامه‌ ره‌مه‌زان یووسف كه‌ براى هونه‌رمه‌ند ئه‌یاز زاخۆیى یه‌... یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌م له‌ بوارى گۆرانى گوتن كاتێك بوو كه‌ له‌گه‌ل ره‌مه‌زان روومان كرده‌ ولاَته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مریكا و له‌ شارى مانیۆتى ویلایه‌تى داكۆتا له‌ قوتابخانه‌ له‌گه‌ل ژماره‌یێك منداڵى ئه‌مریكی چوومه‌ نێو گرۆپێكى سۆڵۆ و مامۆستاكه‌ زۆر حه‌زى به‌ ده‌نگى من كرد).
پاشان مهاباد ئاماژه‌ى به‌وه‌ كرد كه‌وا له‌ پێشكه‌ش كردنى نمایشێكى ئه‌و گرووپه‌ى مندالاَن هه‌موو دایبابى ئه‌ندامانى گرووپه‌كه‌ هاتن بۆ بینینى نمایشه‌كه‌یان كه‌چى ئه‌و له‌برى دایباب ره‌مه‌زان یووسفى هاوسه‌رى پێشووى ئاماده‌بوو یه‌كه‌م هاوكاریش بۆ ئه‌و هه‌ر ئه‌و بوو، له‌مرِووه‌شه‌وه‌ گوتى : (له‌ رۆژێكى هاوینى ساڵى 1976 كه‌ وورده‌ وورده‌ فێرى زمانى ئینگلیزى و گۆرانى گۆتن ده‌بووم، ره‌مه‌زانیش هه‌ندێك وانه‌ى گیتارى وه‌رگرتبوو له‌ ماڵه‌وه‌ هه‌ستا به‌ تۆمار كردنى هه‌ندێك گۆرانى فلكلۆرى بۆ ئه‌وه‌ى له‌ كاسێتێكدا بۆ دایكوباوكم ره‌وانه‌ى بكه‌ین بۆ دڵنیابوون له‌ دۆخى ئێمه‌ هه‌ر وه‌ها وه‌كو نامه‌یێك... منیش له‌ گۆرانى گوتن له‌گه‌ل ئه‌و به‌شدار بووم و ئا له‌و كاته‌ ره‌مه‌زان هه‌ستى به‌ ده‌نگخۆشیى من كرد. دواتریش له‌ ئاهه‌نگى نه‌ورۆزى شارى مانیۆت به‌ دووقۆڵى گۆرانیمان گوت و ژماره‌یێكى زۆرى ٍكوردى ئه‌و شاره‌ ئاماده‌ ببوون).
له‌ كلیپه‌كه‌ى ئه‌ودا ژماره‌یه‌ك كچ سینگ و به‌ده‌نى خۆیان نمایش ده‌كه‌ن ... ئه‌مه‌ تا چه‌نده‌ كاریگه‌رى له‌سه‌ر پێشوازى كردنى بینه‌ر هه‌یه‌ و چه‌نده‌ له‌گه‌ل كه‌لتوورى كورد ده‌گونجێت، ئه‌ویش بوونى ئه‌و دیمه‌نانه‌ى خسته‌ ئه‌ستۆى ده‌رهێنه‌ر و سیناریسته‌كه‌ : (به‌رِاستى باران پاسۆرى ده‌رهێنه‌رى ئه‌و كلیپه‌ بوو هه‌ر خۆیشى سیناریۆى كلیپه‌كه‌ى دانا، ئه‌و خۆى كورده‌ و پرۆڤیشناڵ كار ده‌كات و له‌یه‌كێك له‌ ستۆدیۆ هه‌ره‌ به‌ناوبانگه‌كانى هۆڵیۆد تۆمار كرا، من ناتوان بڵێم
به‌دڵم نه‌بوو... له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌ویش زۆر پێوه‌ى ماندوو بوو. ئه‌و گوتى هونه‌ره‌ ئازاده‌ و تۆ ناتوانى هه‌موو كه‌سێك رازى بكه‌یت. ئه‌وه‌ى له‌ كلیپه‌كه‌دایه‌ ستایلى من نیه‌ به‌و واتایه‌ى من تێیدا سه‌ما بكه‌م، به‌لاَم دواتر من به‌ شتێكى باشی ده‌بینم كه‌ هه‌ر نه‌ته‌وه‌یێك سه‌یرى ده‌كات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هیپۆپی تێدایه‌ و به‌ ئینگلیزیش ده‌گوترىَ كه‌ ئه‌مرِۆ زمانێكى زیندووى جیهانه‌، زۆریش له‌ هاورِىَ ئه‌مریكاییه‌كانم پێى سه‌رسام بوون كه‌ له‌گه‌ل نه‌ریتى ئه‌وانیش گونجاوه‌.. له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا من هانى كچانى كورد ناده‌م له‌ كلیپه‌كاندا سه‌ما بكه‌ن و به‌وه‌ گه‌وره‌ نابن ، بۆیه‌ من خۆم له‌ كلیپه‌كه‌دا جلى كوردیم پۆشی و رۆڵى سه‌ماكردنم نه‌بوو).
زۆرمان گوىَ لێبووه‌ له‌به‌ر كچانى نیمچمه‌ رووت نه‌بێت بینه‌ر تاقه‌تى سه‌یر كردنى كلیپه‌كانى نیه‌، ئه‌وه‌ قسه‌یێكه‌ خه‌ڵكى به‌رده‌وام ده‌یلێنه‌وه‌... بۆ ئه‌وه‌ش مهاباد ده‌ڵێت: (كورِان پیانخۆشه‌ كچى جوان ببینن و حه‌ز به‌بینینى كچان ده‌كه‌ن، من پاره‌م داوه‌ته‌ كچه‌كان تاكو له‌ كلیپه‌كه‌مدا سه‌ما بكه‌ن كه‌ كورد نه‌بوون. پێویسته‌ شتێك هه‌بێت سه‌رنجى بینه‌ر راكێشێت وه‌كو ئاستى وێنه‌گرتن و كوالیتى و هه‌لبه‌ست و ئاواز و گوتنى سه‌ركه‌وتوو.. ئه‌مانه‌ له‌ كلیپه‌كه‌ى مندا هه‌بوون بۆیه‌ له‌ زۆرێك له‌ كه‌ناڵه‌كان په‌خش كرا و به‌ دڵى بینه‌ر بوو).
مهاباد دواى دوو ئه‌زموونى هاوسه‌رى ئێستا به‌ ته‌نها له‌ ئه‌مریكا ده‌ژیت، به‌لاَم كىَ ئه‌م بۆشاییه‌ پرِ ده‌كاته‌وه‌ و هۆگریى پێ ده‌به‌خشێته‌وه‌... پیاوێكى كورد یان ئه‌مریكایى؟ به‌پێى قسه‌كانى ئه‌و پێمان وایه‌ مهاباد له‌ كورد بترازێت شوو به‌هیچ پیاوى نه‌ته‌وه‌یێكى تر ناكات : (سه‌د ده‌رسه‌د پیاوێكى كورد، من كوردم و باوپێرم كورده‌ و حه‌ز به‌ میلله‌ته‌كه‌ى خۆم ده‌كه‌م... من ده‌مه‌وێت كورد بێت و وه‌كو من سۆز و خۆشه‌ویستى بۆ میلله‌ته‌كه‌م هه‌بێت. پیاو سێبه‌رى ئافره‌ته‌ و من له‌ ژیانى هاوسه‌ریى راهاتووم بۆ من زۆر زه‌حمه‌ته‌ به‌ ته‌نها بم، له‌ كۆنسێرت و ئاهه‌نگه‌كان ده‌توانم خوشك و برا و دایكم له‌گه‌ل خۆم به‌رم به‌لاَم وه‌كو هاوسه‌ر نین). ئه‌و باسی له‌وه‌ كرد كه‌ ده‌توانێت برِیار بدات بگه‌رِێته‌وه‌ كوردستان و له‌وىَ بژیت و هیواى خواست وه‌كو هونه‌رمه‌ندانى تر له‌لایه‌ن وه‌زاره‌تى رۆشنبیرییه‌وه‌ بۆ سازدانى كۆنسێرت بانگهێشت بكرێته‌ كوردستان و هاوكارى بكرێت و له‌درێژه‌ى ئاخفتنه‌كه‌ى خۆى دا گوتى: (من له‌به‌ر بژێوى ژیان نه‌متوانیووه‌ هونه‌ر بۆ خۆم بكه‌مه‌ پیشه‌یێكى سه‌ره‌كى، و هه‌میشه‌ له‌ گیرفانى خۆم ئه‌لبووم و كلیپم كردووه‌ و هونه‌ر بۆ من ئاره‌زوویه‌ك بووه‌ و تێچووه‌كه‌ی له‌ ئه‌ستۆى خۆم بووه‌. دوا ئه‌لبوومم به‌ناوى كاروانىَ پیرۆز كه‌ له‌ ئه‌مریكا و ئه‌سته‌نبول تۆمارم كرد و كۆمپانیاى كۆرِه‌ك بۆى چاپكردم له‌ باشوورى كوردستان بلاَوى كرده‌وه‌ به‌ به‌هایێكى زۆر له‌سه‌رم كه‌وته‌وه‌).
مهاباد دواین جار له‌ ساڵى 1992 گه‌رِایه‌وه‌ كوردستان و كۆنسێرتى له‌ شاره‌كان كرد، له‌مرِووه‌وه‌ ده‌ڵێت :( زۆرم پێخۆشه‌ بۆ سازدانى كۆنسێرت بێمه‌وه‌ كوردستان و وه‌زاره‌تى رۆشنبیرى بانگهێشتم بكات، من له‌ساڵى 1992 كه‌ گه‌رِامه‌وه‌ كوردستان خه‌ڵكێكى زۆر له‌ كۆنسێرته‌كانم ئاماده‌بوون ... به‌رِاستى زۆر دڵخۆش بووم. ئه‌وسا ته‌نها "كاسێتى سۆرگوڵ" م هه‌بوو كه‌ چوار به‌ش بوو واته‌ له‌چوار كاسێت پێكهاتبوو له‌گه‌ل ره‌مه‌زانى هاوسه‌رى پێشووم گوتبووم و خۆشم به‌شێكى هه‌لبه‌سته‌كانى گۆرانییه‌كانم دانابوو كه‌ باشترین گۆرانییه‌كانى كاسێتى سۆر گوڵ وه‌ره‌ لىَ نار بوو. . به‌ هاتنم بۆ كوردستان ته‌نها ده‌مه‌وێت خۆشه‌ویستى خۆم بۆ وه‌لاَته‌كه‌م ئیسپات بكه‌م و له‌ بوارى هونه‌ر ده‌توانم خزمه‌ت به‌ میلله‌ته‌كه‌م بكه‌م، هیواخوازم رێگام بۆ خۆش بكه‌ن بۆ له‌ئامێز گرتنى ئه‌م خواسته‌م).


ده‌نگ به‌ ئێوه‌ ناده‌م؟!
عیسا بۆتانى
وه‌كو عورفێكى مرۆیى به‌ر له‌وه‌ى بچێته‌ نێو چوارچێوه‌ى یاسا و له‌به‌ر چاوگرتنى تایبه‌تمه‌ندى و ئازادییه‌كاتى تاكه‌ كه‌سی، زۆرێك له‌ راگه‌یاندنه‌كان ئه‌م پرسیاره‌ له‌ هاوولاَتیان ده‌كه‌ن و وه‌كو كالاَیێك بۆ گه‌رمكردنى پرۆسه‌ى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌كانى خۆیان به‌ده‌ورى ئه‌و كه‌سانه‌دا ده‌سوورِێنه‌وه‌ تاكو نیمچه‌ وه‌لاَمێكیان لێوه‌ هه‌ڵده‌كرِێنن ئه‌گه‌ر ته‌نها بۆنى ئه‌وه‌ى لىَ بێت ده‌نگ به‌ لیسته‌كه‌ى ئه‌وان ده‌ده‌ن. له‌نێو راپۆرته‌ بینراو بیسترا و خوێندراوه‌كاندا ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌خرێنه‌ نێو چوارچێوه‌ى شه‌رمه‌وه‌ كه‌ ده‌دوێنرێن تاكو قسه‌یێك بكه‌ن له‌به‌رژه‌وه‌ندى لیست و قه‌واره‌كه‌ى ئه‌واندا بێت. ئاخر هه‌تا ئێستا هاوولاَتیانى كورد بوێرانه‌وه‌ له‌ دیدار و قسه‌كانیان بۆ راگه‌یاندن نه‌یانتوانیووه‌ به‌ ریپورته‌رى لیستێك بڵێن ئه‌مه‌ شتێكى تایبه‌ته‌ به‌ خۆم و بۆت نیه‌ ئه‌و پرسیاره‌ له‌ من بكه‌ى... ته‌نانه‌ت هه‌تا ئێستا رۆژنامه‌وانان له‌خۆیان نه‌پرسیووه‌ چ حیكه‌متێك له‌ دانانى كابینه‌كاندا هه‌یه‌ تاكو له‌ بنكه‌كانى ده‌نگدان دایبنێن ... كه‌ تۆ كه‌سێك ده‌خه‌یه‌ نێو چوار چێوه‌ى شه‌رم و فشارێك بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌وه‌ى ره‌وا نیه‌ به‌ تۆى بڵێت ... پێویسته‌ ئه‌وه‌ بزانێت كه‌وا تۆ پێشێلى ئازادییه‌كانى ئه‌وت كردووه‌.
كه‌ له‌سه‌ر رووپه‌ڵى رۆژنامه‌ و ئه‌كرانى كه‌ناڵ و میدیاكاندا به‌ گشتى ده‌گوترێت له‌ هه‌ڵبژاردنێكدا هاوولاَتیان ئازادانه‌ ده‌نگیان به‌ كاندیده‌كانى خۆیان دا، پێویسته‌ ره‌چاوى ئه‌و مه‌رج و دیسپلینانه‌ بكرىَ بۆ ئه‌وه‌ى به‌رِاستى ئازادییه‌كانى ده‌نگده‌ر پارێزراو بن. پرۆسه‌ى ده‌نگدان ئه‌وكاته‌ سیمایێكى شارستانیانه‌ى ده‌بێت كه‌وا باردۆخێكى هێمن و ئازاد بۆ هاوولاَتیان ده‌سته‌به‌ر بكرێت و هیچ گوشارێك له‌سه‌ریان نه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ى به‌پێى برِوا و ویستى خۆیان بتوانن ده‌نگه‌كانیان ببه‌خشنه‌ ئه‌و به‌ربژاره‌ى خۆیان ده‌یانه‌وێت ده‌نگى پىَ بده‌ن... پێویسته‌ رۆژنامه‌نووسانیش ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌نده‌ گوىَ به‌ په‌ێره‌وكردنى ئه‌خلاقى پیشه‌ى رۆژنامه‌گه‌ریش نه‌ده‌ن به‌لاَم تۆزێك خۆیان له‌وه‌ رابهێنن كه‌وا زێده‌رِۆیى نه‌كه‌نه‌ سه‌ر ماف و ئازادى كه‌سانى تر كه‌ له‌ بنچینه‌دا ده‌بێت ئه‌وان به‌رگرى له‌وه‌ بكه‌ن تاكو پرۆسه‌كه‌ له‌كه‌دار نه‌بێت و جوانی و پیرۆزییه‌كانى خۆى له‌ده‌ست نه‌دات.
ئه‌وه‌ى به‌شدارى پرۆسه‌ى ده‌نگدان ده‌بێت هه‌زار و یه‌ك شت له‌گه‌ل خۆى لێك ده‌داته‌وه‌ تاكو بتوانێت برِیارِێكى راست بدات و نوێنه‌رى راسته‌قینه‌ى خۆى ده‌ستنیشان بكات، له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا زۆربه‌ى ده‌نگده‌ران ئه‌وه‌یان له‌لادا گرینگه‌ نهێێنى ئه‌و ده‌نگدانه‌ى خۆیان بپارێزن و به‌هۆى له‌به‌رچاوگرتنى چه‌ندین هۆكارى كۆمه‌لاَیه‌تى و سیاسی و هه‌تا بۆ پاراستنى به‌رژوه‌ندییه‌كانیانیش ده‌یانه‌وێت ئه‌و مافه‌ى ئه‌وان زێده‌گاڤى نه‌كرێته‌ سه‌ر، رۆژنامه‌نووسێكیش زۆر به‌ ئاسانى و بىَ ئه‌وه‌ى بایه‌خ به‌و مافه‌ بدات كه‌ یاسا بۆى داناوه‌ ده‌یخاته‌ نێو شه‌رمه‌وه‌ و پێى ده‌دركێنێت كه‌وا به‌ نیازه‌ له‌ رۆژى هه‌ڵبژاردندا ده‌نگ به‌كىَ بدات. ره‌فتارى ئه‌و رۆژنامه‌نووسه‌ بۆ زانینى ده‌نگى ده‌نگده‌ر ته‌نها یه‌ك واتاى هه‌یه‌ كه‌ ئه‌ویش گه‌رم كردنى بازارِى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنى لیسته‌كه‌یه‌تى و بۆ ئه‌وه‌ش كه‌ بۆ رِاى گشتى بسه‌ڵمێنێت ده‌رنجامه‌ پێشبینى كراوه‌كان به‌مشێوه‌یه‌ن كه‌ لیسته‌كه‌ى ئه‌و رێژه‌ى زۆرینه‌ى ده‌نگى به‌رده‌كه‌وێت .. به‌لاَم هه‌میشه‌ له‌ چاوه‌رِىَ كردندا ده‌ره‌نجامه‌ كۆتاییه‌كان راست و ته‌واوتر خۆیان پیشان ده‌ده‌ن.


مه‌هدى هه‌ركى كارگێرِى لقى 14ى پارتى:
خه‌ڵكی مووسڵ ئه‌سیل نجێفى به‌ درۆزن ناوده‌به‌ن

دیدار/ عیسا بۆتانى
ئه‌وه‌ى هه‌تا ئێستا جێگاى سه‌رنج و تێبینییه‌ ده‌ره‌نجامى لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وایه‌ له‌ شارى مووسڵ، كه‌ دواتر له‌لایه‌ن لیستى حه‌دباوه‌ ده‌ست به‌سه‌ر ئه‌نجوومه‌نى پارێزگاكه‌دا گیرا و رۆڵى كورد خرایه‌ په‌راوێزه‌.بۆ ئاشنابوون له‌باره‌ى پێشبینى هه‌ڵبژاردنه‌كانى ئه‌مجاره‌ى ئه‌نجوومه‌نى نوێنه‌ران و سه‌نگى كورد له‌ شارى مووسڵ مه‌هدى هه‌ركى كارگێرِى لقى 14ى پارتى و كاندیدى لیستى هاوپه‌یمانى كوردستان له‌ پارێزگاى دهۆك بۆ راڤه‌ دوا.
له‌باره‌ى دووباره‌ نه‌بوونه‌وه‌ى ده‌ره‌نجامى هه‌ڵبژاردنه‌كانى پێشوو كه‌ له‌ژێر كاریگه‌رى ئه‌و دۆخه‌ى ئه‌وسا لیستى حه‌دبا ده‌ستى به‌سه‌ر فه‌رمانرِه‌وایه‌تى شارى مووسڵ داگرت و رۆڵى لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وا كه‌وته‌ په‌راوێزه‌ مه‌هدى هه‌ركی كارگێرِى لقى 14ى پارتى و كاندیدى لیستى هاوپه‌یمانى كوردستان له‌سه‌ر پارێزگاى دهۆك پێى وابوو كه‌ : به‌رِاستى من گومانم له‌ ئه‌نجامه‌كانى پێشوو هه‌یه‌ كه‌ ئه‌نجوومه‌نى پارێزگاى مووسل له‌سه‌رى دامه‌زرا، چونكه‌ ئێمه‌ تا راده‌یێكى زۆر نازانین له‌نێو شارى مووسل چ دۆخێك هه‌یه‌ به‌ تایبه‌تى ئه‌و شوێنانه‌ى به‌شوێنى هه‌لاَیساو ناده‌برێت… ئه‌و شوێنانه‌ى كه‌ بوون و ئه‌داى ده‌زگا ئه‌منییه‌كان تێیاندا زۆر لاوازن چ له‌ناو شارى مووسل و چ له‌ رۆژئاواى شاره‌كه‌ وه‌كو ته‌له‌عفه‌ر و گه‌یاره‌ و شه‌رگات و حه‌زه‌ر. ئه‌وان مه‌به‌ستم عه‌ره‌به‌ شۆڤێنییه‌كان له‌و شوێنانه‌ هیچ سانسۆرێك له‌سه‌ریان نه‌بووه‌ كه‌ به‌پێى یاسا و رێنماییه‌كان كۆمسیۆن هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ل ده‌نگه‌كان بكه‌ن، بۆیه‌ من زۆر زۆر دڵنیام كه‌ ده‌ره‌نجامه‌كان هه‌رگیز ته‌واو نه‌بوون)
ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌نگانه‌ى لیستى حه‌دبا وه‌ده‌ستى هێنا راست بوونایه‌ ئه‌وا ئه‌مرِۆكه‌ ته‌نها نوێنه‌رایه‌تى به‌شێكى كه‌م و ئه‌و خه‌ڵكانه‌ى نه‌ده‌كرد كه‌ پاشماوه‌ى به‌عس و عه‌ره‌بی شۆڤینین، له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ مه‌هدى هه‌ركی گوتى: (دواى وه‌رگرتن و ده‌ست به‌سه‌رداگرتنى ده‌سه‌لاَت له‌لایه‌ن لیستى حه‌دباوه‌ به‌ تایبه‌تى له‌لایه‌ن خودى پارێزگار ئه‌سیل ئه‌لنجێفى راستییه‌كان بۆ ته‌واوى دانیشتووانى شارى مووسڵ ئاشكرا بوون كه‌ بانگه‌شه‌كانیان ته‌نها ریكلام بوون بۆ ئه‌وه‌ى هاوولاَتیانى ئه‌وىَ فریو بده‌ن و ده‌نگه‌كانیان لىَ بدزن… ئه‌وان زۆر به‌ڵێنیان به‌ خه‌ڵكى دابوو وه‌كو نه‌هێشتنى بێكارى و سه‌قامگیركردنى ره‌وشی ئه‌منى شاره‌كه‌ و خزمه‌تگوزارى و ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ و … هتد، لیسته‌كه‌ نه‌یتوانى هیچ یه‌كێك له‌و به‌ڵێنانه‌ بێنێته‌ دى بۆیه‌ خه‌ڵكێك له‌نێو شارى مووسڵ ئه‌سیل ئه‌لنجێفى به‌ ئه‌سیل ئه‌لچه‌زاب واته‌ ئه‌سیلى درۆزن ناوده‌به‌ن). سه‌ربارى ئه‌مه‌ هه‌ركى ئاماژه‌ى به‌وه‌ كرد و گه‌شبینى خۆى خسته‌رِوو به‌وه‌ى له‌و هه‌ڵبژاردنه‌ سه‌نگى كورد و دڵسۆزی بۆ شاره‌كه‌ روون ده‌بێته‌: (من گه‌شبینم له‌وه‌ى لیستى حه‌دبا له‌و هه‌ڵبژاردنه‌ سه‌نگ و پێگه‌ى راسته‌قینه‌ى خۆى ده‌زانێت و لیستى هاوپه‌یمانى كوردستانیش زۆر سه‌ركه‌وتووانه‌ متمانه‌ى هاوولاَتیانى شارى مووسڵ به‌ده‌ست دێنێت). له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا رووداوه‌كانى سه‌ردانه‌كانى پارێزگارى مووسڵى بۆ ناوچه‌ كێشه‌له‌سه‌ره‌كان به‌وه‌ له‌قه‌له‌م دا كه‌ به‌نیازى ریكلام و بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن بوونه‌: (بۆچى له‌و ماوه‌ زۆره‌ى كه‌وا ده‌سه‌لاَتیان گرتۆته‌ ده‌ست هه‌وڵى ئه‌وه‌ى نه‌داوه‌ سه‌ردانێكى تلكێف یان وانكىَ بكاات ... به‌ راستى ئه‌مه‌ شتێكى روون و ئاشكرایه‌، مه‌بستیان ته‌نها پرِوپاگه‌نده‌ كردنه‌ بۆ هه‌ڵبژاردن و ورووژاندنى هه‌ستى ئه‌و خه‌ڵكه‌ شۆڤینیه‌یه‌ كه‌ به‌ر له‌ ئێستا ده‌نگیان پێیان دابوو. سه‌ره‌رِاى ئه‌مه‌ ئامانجیان ئه‌وه‌یوو كه‌ شوێن قاچى به‌عس له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان پته‌و بكه‌ن، به‌لاَم خۆشبه‌ختانه‌ كه‌ زۆرینه‌ى دانیشتووانى مووسڵ له‌ راستى و نیازى ئه‌م لیسته‌ گه‌یشتوون).
مه‌هدى هه‌ركی له‌ به‌شێكى دیكه‌ى قسه‌كانی بۆ راڤه‌ ئه‌وه‌ى پیشان دا كه‌وا لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وا به‌پێى رێژه‌كه‌ى ده‌نگى به‌ده‌ستهێنا بوو به‌لاَم زێده‌رِۆیى كردنى لیسته‌ حه‌دبا وایكرد ده‌ره‌نجامه‌كان نا راست بن و دۆخه‌كه‌ واى به‌سه‌ر بێت: (ئێمه‌ هه‌میشه‌ گوتوومانه‌ كه‌وا رێژه‌ى 3% ى شارى مووسڵ كوردن، به‌لاَم سه‌باره‌ت به‌و شاشی و زێده‌رِۆییانه‌ى لیستى حه‌دبا ئه‌نجامى داون وایكردووه‌ تا ئاستێكى باش بارودۆخ بگۆرِێت به‌ به‌هێزبوونى رۆڵى كۆمسیۆن و بوونى چه‌ند هێزێكى دیكه‌ى عه‌ره‌ب له‌نێو شارى مووسڵ كه‌ ئومێده‌وارین نوێنه‌رایه‌تى راسته‌قینه‌ى هاوولاَتیانى شاره‌كه‌ بن له‌گه‌ل لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وا). هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌ بوونى لیست و قه‌واره‌كانى دیكه‌ى كورد جیا له‌ لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وا كه‌وا كامه‌یان به‌ ركابه‌رى لیسته‌كه‌ ده‌زانێت ئه‌ویش له‌مرِووه‌وه‌ گوتى :( رێزم بۆ هه‌موو ئه‌و لیست و قه‌واره‌ سیاسییه‌ كوردیانه‌ى كه‌ هه‌ن، هیچ كامێكیان له‌و ئاسته‌دا نین كه‌ ركابه‌رایه‌تى لیستى نه‌ینه‌وا بكه‌ن. چونكه‌ جه‌ماوه‌رى ده‌ڤه‌رى نه‌ینه‌وا بۆیان روون بۆته‌وه‌ كه‌وا برایه‌تى نه‌ینه‌وا نوێنه‌رى راسته‌قینه‌ى میلله‌ته‌كه‌یه‌ و دڵنیام هیچ یه‌كێكیان ئه‌نجامێكى به‌رچاو به‌ده‌ست ناهێنن).
ئه‌و سه‌رپێچییانه‌ى له‌ هه‌ڵمه‌تى بانگه‌شه‌كانى هه‌ڵبژاردن له‌ مووسڵ هه‌ستیان پىَ كراوه‌ و له‌ كۆمسیۆنه‌وه‌ تۆمار كراون هه‌ركى سه‌رپێچى ئه‌وتۆى نه‌خسته‌ روو، ته‌نها هه‌ڵواسینى پۆسته‌ره‌كان نه‌بێت له‌ شوێنه‌ حكوومه‌ییه‌كان كه‌ ئه‌مه‌ش به‌پێى یاسا و رێنماییه‌كانى كۆمسیۆنى هه‌ڵبژاردن به‌ زێده‌رِۆیى هه‌ژمار ده‌كرێت. له‌باره‌ى ژماره‌یه‌ك له‌ به‌ربژێره‌كانى كورد كه‌وا له‌ لیسته‌ عه‌ره‌بى و شۆڤینیستانى به‌عس خۆیان كاندید كردووه‌ مه‌هدى هه‌ركى ئاماژه‌ى به‌وه‌ كرد كه‌وا: (هیچ توانایێكیان نیه‌ بۆ كێش كردنى ده‌نگ و راى هاوولاَتیان كوردى شارى مووسڵ و ئه‌گه‌ر پێشتر ده‌نگیان هێنابێت ته‌نها به‌هۆى سه‌رۆكى ئه‌و لیستانه‌ بووه‌ كه‌ تێیاندا خۆیان كاندید كردووه‌). دیسانیش هه‌ركى به‌ په‌ندێكى كوردى گوزارشتى له‌ هه‌ڵوێستى ئه‌و كوردانه‌ كرد كه‌ له‌نێو قه‌واره‌ و لیسته‌ عه‌ره‌بییه‌كان كاندیدن به‌وه‌ى: (ئه‌وه‌ى گرتى به‌ شیرى به‌رى نادات به‌ پیرى، ئه‌وانه‌ له‌ جاشایه‌تى و نۆكه‌رى به‌عس راهاتوون و ئه‌وانه‌ ئه‌وه‌یان به‌لاوه‌ گرینگه‌ له‌ به‌ره‌یێكى دژ به‌ كورد بن و هیچى تر).




په‌یمانگا و كۆلیژه‌كان مه‌ڵبه‌ندێك بۆ هاوسه‌رگیرى
ته‌نها بومه‌به‌ستى كات به‌سه‌ربردن وتێركردنى غه‌ریزه‌كانه‌

راپۆرت: محه‌مه‌د عومه‌ر موسه‌وى
فۆتۆ : شاوێن نه‌وزاد كۆیى
كاتێك قوتابى دێته‌ زانكۆ و په‌یمانگا له‌ ته‌مه‌نێكى گونجاو دایه‌ و ده‌كرىَ ئه‌و قۆناغه‌ به‌ قۆناغى دیاریكردنى رێچكه‌ى ژیان دابنرێت، له‌و قۆناغه‌دا كچ و كورِ ماوه‌یه‌كیان پێویسته‌ بۆ ناسین خوێندنه‌وه‌ی یه‌كترى كه‌ ده‌توانن به‌هۆى ئه‌و پێكه‌وه‌ ژیانه‌ یه‌كترى باشتر بخوێننه‌وه‌ و له‌ نزیكه‌وه‌ ره‌فتار له‌گه‌ل یه‌كدى بكه‌ن و جۆره‌ تێگه‌یشتنێكى هاوبه‌ش له‌ نێوانیاندا بێته‌ كایه‌وه‌. هه‌موولایه‌كمان ده‌زانین زۆربه‌ى تاكه‌كان پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى ئه‌نجام ده‌ده‌ن زانكۆ و په‌یمانگاكانیش جگه‌ له‌ پێشكه‌ش كردنى زانست و زانیارى به‌ قوتابیان و به‌خشینى بروانامه‌كه‌یان بۆته‌ هۆكارێك بۆ ده‌ست نیشان كردنى داهاتوو .. زۆرجاریش دۆزینه‌وه‌ى هاوسه‌ر ... به‌لاَم ئه‌م میكانیزمه‌ى دۆزینه‌وه‌ى هاوسه‌ر له‌لایه‌ن كورِان و كچانى په‌یمانگا و كۆلیژه‌كان به‌چى رێگایه‌كه‌.
هاوكار یاسین قوتابى زانكۆ له‌و برِوایه‌دایه‌ كه‌ كاتێك كچێك و كورێك له‌ زانكۆ یان په‌یمانگا مه‌به‌ستیانه‌ پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى ئه‌نجام بده‌ن نابێت ته‌نها بیر له‌ وه‌رگرتنى چێژو لایه‌نه‌ سێكسیه‌كه‌ بكه‌نه‌وه‌:(له‌ نێو زۆربه‌ى قوتابیانى زانكۆو په‌یمانگاكانى كوردستان بیر و بۆچوون و راى جیاواز هه‌یه‌ هه‌ر قوتابیه‌ك له‌سه‌ر ویستو ئاره‌زووى خۆى ده‌وه‌ستێت ئه‌گه‌ر بیه‌وىَ پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى ئه‌نجام بدات یان ئه‌نجامى نه‌دات، زۆرێك هه‌ن له‌ نێو قوتابیاندا ساڵانه‌ له‌ نێو كۆرسه‌كانى خوێندن دا پرۆسه‌ى هاوسه‌ر گیرى ئه‌نجام ده‌ده‌ن هه‌ندێكیش بۆ دواین قۆناغى خوێندن ئه‌م پرۆسه‌یه‌ هه‌ڵده‌گرن. ئه‌وه‌شمان بینیووه‌ زۆر جار دواى دامه‌زراندنیان له‌ شوێنى كاركردندا ئه‌و دوو قوتابیه‌ى كه‌ له‌ زانكۆو په‌یمانگاكاندا به‌یه‌كه‌و خوێندوویانه‌ له‌به‌ر هه‌ر هۆكارێك بێت ئه‌م پرۆسه‌یان ئه‌نجام نه‌داوه‌ به‌ڵام دواى ساڵانێكى درێژى دواى خوێندن پرۆسه‌كه‌ به‌ ئه‌نجام ده‌گه‌یه‌نن).
ئه‌و شێوازانه‌ى ئه‌نجام دانى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى له‌ نێوان قوتابیانى زانكۆو په‌یمانگاكان و هۆكاره‌كانى سه‌ركه‌وتنى ئه‌م پرۆسه‌یه‌ یان سه‌رنه‌كه‌وتنى به‌ نمره‌ى یه‌كه‌م به‌نده‌ به‌ خوودى ئه‌و كچ و كوره‌ى كه‌ پرۆسه‌كه‌ به‌ ئه‌نجام ده‌گه‌ینن) ، ئه‌مه‌ش به‌شێكى دیكه‌ى قسه‌كانى ئه‌و بوو سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ش ئه‌و پێى وابوو : (له‌ هه‌مووى گرینگتر هه‌ر شێوازێك له‌و شێوازانه‌ به‌ ئه‌نجام بگه‌ینرىَ پێویسته‌ له‌ نێوان هه‌ردوو لا شرۆڤه‌و لێكدانه‌وه‌ى لۆژیكیانه‌ بۆ بكرىَ له‌ هه‌مان كاتدا كاتێك كچێك و كورێك له‌ زانكۆ یان په‌یمانگا كاتێك مه‌به‌ستیانه‌ پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى ئه‌نجام بده‌ن نابێت ته‌نها بیر له‌ وه‌رگرتنى چێژو لایه‌نه‌ سێكسه‌كه‌ بكه‌نه‌وه‌). قوتابیان شه‌رمنانه‌ باس له‌ پێویستى كردارى سێكس ده‌كه‌ن و ته‌نانه‌ت برِوایان به‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ یه‌كێكه‌ له‌ پێویستییه‌كانى مرۆڤ وه‌كو ئه‌وه‌ى هاوكار باسی لێوه‌ كرد كه‌او :(نكۆلى له‌وه‌ ناكرىَ و به‌ راشكاوانه‌ پێویسته‌ ئاماژه‌ى پىَ بكرىَ مماره‌سه‌كرنى لایه‌نى سێكسى له‌ نێوان كچان و كورِان به‌ تایبه‌ت دواى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى پێویسته‌ به‌ڵام ئه‌مه‌ یه‌ك لایه‌نه‌ خۆ ناكرىَ لایه‌نه‌كانى دیكه‌ش پێویسته‌ فه‌رامۆش نه‌كرێت. هه‌ر كاتێك كچێك و كورێك له‌ زانكۆ بێ یا له‌ په‌یمانگا بىَ ده‌بىَ بۆ ئه‌نجام دانى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى پلانیان هه‌بىَ پلانى داهاتوو پلانێك چۆن ده‌توانن زاڵ بن به‌سه‌ر هه‌موو كۆسپ و ته‌گه‌ره‌كانى ژیان هه‌وڵ بده‌ن وێنه‌ى ئاینده‌و داهاتوویان بنه‌خشێنن كه‌ چۆن خێزانێكى سه‌ركه‌وت و خۆش گوزه‌ران به‌ سوود بۆ نه‌وه‌كه‌یان و كۆمه‌ڵگایه‌كه‌یان ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن).
سانه‌ سلێمان كه‌ كچه‌ قوتابییه‌كى په‌یمانگایه‌ و ئه‌ویش پێى باش بوو كه‌وا خوێندنى په‌یمانگا و كۆلیژ ده‌رفه‌تێكى باشه‌ تاكو گه‌نجان بتوانن به‌ یه‌كتر ناسین و لێكحالیبوون یه‌كترى هه‌ڵبژێرن:( زانكۆو په‌یمانگه‌ بۆته‌ ده‌روازه‌یه‌كى كراوه‌ بۆ كچان و كوران بۆ هه‌لبژاردنى ژیانى هاوسه‌رگیرى، و دیارى كردنى پاشه‌ رۆژیان. به‌ راى من په‌یمانگا تا راده‌یه‌ك رۆلێكى باشى هه‌یه‌ له‌ پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى چونكه‌ ئه‌و كچ و كورِانه‌ ئاستى رۆشنبیری و بیركردنه‌وه‌یان تا راده‌یه‌ك وه‌ك یه‌ك ده‌بێت وه‌ ده‌توانن له‌ یه‌كتر بگه‌ن هه‌روه‌ها رێگایه‌كى كراوه‌شه‌ بۆ ئاڵوگۆرِكردنى بیرو راكانیان بۆچوونیان به‌رامبه‌ر به‌ یه‌كترى).
له‌لایه‌كى دیكه‌شه‌وه‌ ئارام عه‌بدوللاَ قوتابى په‌یمانگا له‌رِووێكى دیكه‌وه‌ باسی له‌ پرۆسه‌ى هاوسه‌رگێرى له‌ كۆلیژ و په‌یمانگا كرد كه‌:(له‌سه‌رده‌مى ئێستادا خه‌لك ولاوان زۆر گۆرِانكاریان به‌سه‌ردا هاتووه‌ چاوو ده‌میان كراوه‌ته‌وه‌، ئه‌وه‌ش به‌ هۆى ئه‌و ته‌كنه‌لۆجیا نوێیانه‌ى كه‌ هاتووه‌ته‌ ئاراوه‌ بۆ نمونه‌ مۆبایل ئه‌نته‌رنێت و …. هتد). ئه‌و باسی له‌وه‌ش كرد كه‌وا به‌هۆى هه‌ڵه‌ به‌كارهێنانى ئه‌م ئامێرانه‌ هاوسه‌رگیرى كه‌م بۆته‌وه‌ له‌زانكۆ و په‌یمانگاكاندا ،چونكه‌ زۆرجاربووه‌ كه‌سێكى كراوه‌ له‌زانكۆ و په‌یمانگاكانداو ئه‌و هاورێیه‌تیه‌یان به‌ناپاكى كردووه‌ و ته‌نها بومه‌به‌ستى كات به‌سه‌ربردن وتێركردنى غه‌ریزه‌كانى خۆیان ئیتر له‌ژێر كاریگه‌رى ئه‌مه‌ زۆر جاربووه‌ كورێك داواى هاورێیه‌تى له‌كچێك ده‌كات .به‌لاَم ئه‌و كچه‌ چونكه‌ له‌ ده‌ورووبه‌ره‌كه‌ى زۆر كورِی ترى دیوه‌كه‌ درۆ و ئه‌شقى خیانه‌تیان كردووه‌ بۆیه‌ متمانه‌ به‌كه‌س ناكات و ئه‌م هاورێیه‌تى یه‌ قبول ناكات.
ژیان عه‌زیز مه‌حموودیش كه‌ قوتابى په‌یمانگایه‌ بۆچوونێكى جیاوازى هه‌بوو به‌وه‌ى زانكۆ و په‌یمانگاكان ته‌نها شوێنى خوێندنه‌ نه‌وه‌ك شوێنى ئه‌شق و هاوسه‌ر دۆزینه‌وه‌ى...چونكه‌ شوێنى به‌ده‌ست هێنانى بروانامه‌یه‌:( من پێم وایه‌ پرۆسه‌ى زه‌واج له‌ په‌یمانگاكاندا نه‌گه‌یشتۆته‌ ئه‌و ئاسته‌ى كه‌ بڵێم پرۆسه‌یه‌كى سه‌ركه‌وتووانه‌ بوونه‌، زۆر كات ته‌نها بۆ رابواردن بووه‌، نابێت هه‌موو شته‌كان به‌ باشى یان به‌ خراپه‌ حیسابیان بۆ بكه‌ین ... زۆر جار كه‌ دوو كه‌س گه‌یشتوونه‌ته‌ ئه‌و ئاسته‌ له‌ زانكۆیه‌كان كه‌ له‌یه‌ك تێگه‌یشتوون ئه‌توانن زۆر به‌ سه‌ركه‌وتووى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى ئه‌نجام بده‌ن ، به‌ڵام به‌ گشتى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى له‌ زانكۆ و په‌یمانگاكاندا سه‌ركه‌وتوو نیه‌). ئه‌و هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شی خسته‌رِوو كه‌وا:( سالانه‌ به‌رده‌وام له‌ زانكۆو په‌یمانگاكان ئه‌م كێشه‌ ئه‌خلاقیانه‌ روو ده‌ده‌ن كاتێك كه‌ كورٍ و كچێك ئه‌م په‌یوه‌ندیه‌ ئه‌به‌ستن كورِان زیاتر بۆ مه‌رامى رابواردنه‌ و و كچانیش بۆ هاوسه‌رگیریه‌) بۆ ئه‌و له‌ به‌شێكى ئاخاوتنه‌كانى بۆ راڤه‌ ئه‌وه‌ى دووپات كرده‌وه‌ كه‌وا زانكۆ و په‌یمانگاكان ته‌نها شوێنى خوێندنه‌ .
هانا ئیسماعیل قوتابى له‌ په‌یمانگاى ته‌كنیكى هه‌ولێر باسی له‌وه‌ كرد كه‌وا له‌ ماوه‌ى دوو ساڵدا ته‌نها دوو حاڵه‌تى زه‌واجى تێبینى كردووه‌:(به‌ راستى من ماوه‌ى دوو ساله‌ لێره‌م ته‌نیا دوو حاله‌تم بینیووه‌ كه‌ له‌ ناوپه‌یمانگادا ژیانى هاوسه‌رییان پێك هێنا بێت. كه‌مى ئه‌و دیارده‌یه‌ش بۆ خراپ به‌كارهێنانى ناوى خۆشه‌ویستى ده‌گه‌رِێته‌وه‌ كه‌ گۆرٍاوه‌ بۆ ماناى رابواردن)، هانا گوتى كه‌وا ناحه‌قى كورِان و كچانى په‌یمانگا ناگرێت ئه‌گه‌ر برِیارى هاوسه‌رگێرى نه‌ده‌ن و بیر له‌ ژنهێنان و شووكردن نه‌كه‌نه‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى تواناى ماددى لاوازه‌ ته‌نها خۆى به‌ رابواردن و كات به‌سه‌ر بردنه‌وه‌ خه‌ریك ده‌كات و متمانه‌ى كورِان ده‌دۆرێنێت جگه‌ زۆر بوونى كێشه‌ كۆمه‌لاَیه‌تیه‌كان كه‌ كورِان تووشى ترس ده‌كات وه‌كو خیانه‌تى هاوسه‌ریى كه‌ به‌ فراوانى ته‌شه‌نه‌ى كردووه‌ .
هه‌روه‌ها نیاز سالح قوتابى زانكۆ پرۆسه‌ و بیرۆكه‌كه‌ى به‌ باش زانى بۆیه‌ گوتى:( من پرۆسه‌كه‌ به‌ باش ده‌زانم چونكه‌ كاتێك ئه‌و كچ و كورِانه‌ى له‌م قۆناغه‌ دان ده‌توانن ئه‌و كه‌سه‌ هه‌لبژێرن كه‌ به‌ خواستى خۆیانه‌، له‌لایه‌كى دیكه‌ش به‌ باشى ده‌زانم چونكه‌ ئه‌و كچ و ئه‌و كورِه‌ له‌وانه‌یه‌ له‌ پیشه‌كه‌شیان دا یه‌كسان بن ته‌نانه‌ت له‌ وانه‌یه‌ له‌ یه‌ك پۆلیش بن ئه‌و كاته‌ جیاوازى له‌ نێوانیان نابێت له‌ بروانامه‌كانیان كه‌ زۆر جار مه‌سه‌له‌ى برِوانامه‌ هۆكارێكه‌ بۆ تێكنه‌گه‌یشتنى نێوانیان... و دۆزینه‌وه‌ى كه‌سێك له‌ پاش ده‌رچوون له‌ خوێندن كارێكى ئه‌سته‌مه‌ و ئاسان نیه‌ ).
له‌لایێكى دیكه‌وه‌ بێناز مه‌غدید حه‌مه‌د له‌ په‌یمانگاى ته‌كنیكى هه‌ولێر ئه‌وه‌ى دركاند كه‌وا :(كاتێك تۆ كورِێك هه‌لده‌بژێرى خۆت ئه‌توانى ناخى ئه‌و كه‌سه‌ بخوێنیه‌وه‌، له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا بتوانى شاره‌زا بى له‌وه‌ى كه‌ ده‌گونجىَ له‌گه‌لت یاخود خۆت بگونجێنى له‌گه‌ل ئه‌و كوره‌ ... كه‌ ماڵباتى كورِه‌كه‌ش بۆ خۆیان كۆمه‌ڵه‌ به‌ربه‌ستێكن له‌ كاتى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیریان دا).














گۆرِان له‌ده‌سپێكى دۆرِان
به‌ په‌شێمان بوونه‌وه‌ چیتر نادۆرِێن

عیسا بۆتانى
من به‌ قسه‌یێكى ئه‌نوه‌ر مه‌سیفى شاعیرى كۆچكردو یادى به‌خێر یه‌كسه‌ر ده‌رِۆمه‌ نێو مه‌به‌ستى ئه‌م نووسینه‌م كه‌ له‌باره‌ى تامه‌زرۆیى هاوولاَتیانى كورد تاكو په‌رله‌مانى هه‌رێمى كوردستان گه‌رموگورِى و جووله‌یێكى پتر به‌خۆیه‌وه‌ ببینێت ، ئه‌و ده‌سته‌واژه‌یێكى گوت" كوره‌ خۆ هه‌تا ئێستا ئه‌ندام په‌رله‌مانێك وازى نه‌هێنا و ئیستیقاله‌ى نه‌دا، هه‌تا ئێستا یه‌كێكیشان به‌ تورِه‌یى و نارِازیبوونه‌وه‌ له‌ هۆڵى كۆبوونه‌وه‌كانى په‌رله‌مان نه‌چووه‌ ده‌رىَ". زۆرینه‌ى هاوولاَتیانى كورد له‌گه‌ل ئه‌وه‌دابوون كه‌ له‌نێۆ په‌رله‌ماندا ده‌نگ و رایێكى جیاواز هه‌بێت و بوونى ئۆپۆزسیۆنیش له‌مرِووه‌وه‌ شتێكى باش بوو كه‌ خه‌ڵكى چاوه‌رِیێان ده‌كرد. ئه‌و هۆكاره‌ بوو وایكرد ته‌ڤگه‌رى گۆرِان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 25/7 ى پێشوو بتوانێت شوێن قاچه‌كانى خۆى له‌نێو په‌رله‌مان بكاته‌وه‌ ... هه‌ر چه‌نده‌ نیازى ئه‌و بزاڤه‌ى ئه‌وان له‌لایه‌ن زۆرێك جێگه‌ى گومانه‌ كه‌وا ئه‌وان له‌به‌ر چه‌ندین هۆى به‌ده‌ر له‌ نیازى ریفۆرم و چاكسازى كردن له‌ یه‌كێتى نیشتمانى كوردستان بوونه‌وه‌ و دواتریش درووشمى به‌ گژداچوونه‌وه‌ى لایه‌نه‌ نه‌رێنییه‌كانى ده‌سه‌لاَتیان به‌رز كرده‌وه‌.
به‌ بۆچوونى هه‌ر كوردێكى ژیر راگه‌یاندنى شه‌رِ و ناوزرِاندنى یه‌كترى له‌به‌رامبه‌ر دوژمنان هه‌ڵوێستێكى نابه‌جێیه‌ و كاردانه‌وه‌ى خراپى به‌سه‌ر ناوبانگى میلله‌ته‌كه‌وه‌ ده‌بێت و هه‌رچى وه‌لاَتانى هه‌رێمیى و ناحه‌زان پێى دڵخۆش و به‌خته‌وه‌ر ده‌بن، به‌ تایبه‌تى ئه‌مه‌ له‌و كاته‌دا بێت كه‌ پێویست بكات كورد و دانیشتووانى هه‌رێم به‌ گشت هێز و پارت و كۆمه‌ڵه‌كان له‌ هه‌وڵى ئه‌وه‌دا بن ئه‌گه‌ر ده‌سكه‌وتى پتریش بۆ هه‌رێمه‌كه‌ ده‌سته‌به‌ر نه‌كه‌ن، به‌لاَم ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ نه‌دیدۆرِێنن؟!!
شله‌ژاندنى دۆخى شارێكى وه‌كو سلێمانى و هه‌ڵدانه‌وه‌ى به‌رپه‌رِى ناكۆكییه‌كانى پێشوو، هه‌روه‌ها پشتگوىَ خستنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌ بالاَكان له‌پێناو وه‌ده‌سته‌وه‌هێنانى ئامانج و خواسته‌ كه‌سییه‌كان. ..ئه‌مانه‌ ره‌وا نین و چۆن هاوولاَتیان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى پێشوو متمانه‌ى به‌ لیست و قه‌واره‌كان به‌خشی ئه‌مجاره‌یان به‌ هه‌وڵى له‌به‌ین بردنى ئارامى شاره‌كه‌ برِیارێكى خۆیان ده‌بێت كه‌ مه‌ترسی ئه‌وه‌ى لىَ ده‌كرىَ به‌ زه‌ره‌رى كورد بشكێته‌وه‌. من مه‌به‌ستم له‌ هێنانه‌وه‌ى ئه‌م به‌راهییه‌ ئه‌وه‌یه‌ بۆچى هه‌میشه‌ ناكۆكییه‌كان له‌كاتى هه‌ڵبژاردنه‌كاندا خه‌ست و دژوارتر ده‌بن، ئه‌گه‌ر هه‌ر لیست و قه‌واره‌یه‌ك بیه‌وێت ده‌نگى ده‌نگده‌ران بۆ خۆى مسۆگه‌ر بكات پێویسته‌ جوانتر به‌رنامه‌كانى خۆى بخاته‌ رِوو تاكو ببێته‌ جێگه‌ى بایه‌خ و لێوردبوونه‌وه‌ى هاوولاَتیان... نه‌وه‌ك نانه‌وه‌ى ئاژاوه‌ و تێكدانى ئاسووده‌یى خه‌ڵك و پیاده‌ كردنى هه‌ڵسوكه‌وتى ناشارستانى له‌ بانگه‌شه‌كانى هه‌ڵبژاردن كه‌ له‌گه‌ل پرانسیپى قه‌بووڵ كردنى به‌رامبه‌ر یه‌ك ناگرێته‌وه‌. ئه‌وه‌ى له‌و چه‌ند رۆژه‌ى دوایى تێبینى كرا هه‌ڵوێست وه‌گرتنى ئه‌ندامى فراكسیۆنى گۆرِان بوو له‌نێو هۆڵى په‌رله‌مان له‌باره‌ى وورده‌كارییه‌كانى په‌یوه‌ست به‌ بودجه‌ى هه‌رێمى كوردستان، ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ى سه‌رنجى هاوولاَتیان و چاودێرانى سیاسی كێشكرد و من له‌و برِوایه‌دابووم كه‌وا كاریگه‌رى زۆرى به‌سه‌ر ده‌ره‌نجامه‌كانى لیسته‌كه‌دا ده‌بوو له‌كاتى هه‌ڵبژاردنه‌كاندا... به‌لاَم راگه‌یاندنى لێدوانى عه‌دنان عوسمانى ئه‌ندام په‌رله‌مانى گۆرِان له‌كاتێكدا هات كه‌ بووه‌ هۆى ئه‌وه‌ى ئه‌و ده‌سكه‌وته‌ى به‌ر له‌خۆى به‌ یه‌كجارى سرِییه‌وه‌ و به‌ڵكو زیانێكى گه‌وره‌ترى به‌ ناوبانگ و به‌رنامه‌كانى لیسته‌ گه‌یاند. بریندار كردنى هه‌ستى ژماره‌یێكى زۆرى خه‌ڵك هه‌نگاوێكى راست نیه‌ و به‌ر له‌و لێداونه‌ى خۆى پێویسته‌ عه‌دنان لێكدانه‌وه‌یێكى چاكترى بۆى بكردایه‌. پاشانیش ناوزه‌د كردنى پێشمه‌رگه‌ به‌ میلیشا و هه‌ر ناوو ناتۆره‌یه‌ك كه‌ ئه‌و توێژه‌ دڵگیر ده‌كات تانه‌ و ته‌شه‌رێكه‌ بۆ خه‌ڵكانێك كه‌وا تاكو ئێستا به‌ به‌دمه‌ینه‌ترین چین هه‌ژمار ده‌كرێن، سه‌یر له‌وه‌دایه‌ كۆمه‌ڵێك سایت و رۆژنامه‌ و گۆڤار كه‌ ده‌ربرِى هه‌مان په‌یامه‌ چه‌وته‌كه‌ى ئه‌و لیسته‌ن له‌برى ئه‌وه‌ى داواى لێبووردن له‌ پێشمه‌رگه‌ بكه‌ن هه‌مان چه‌وتى به‌ شێوه‌یێكى تر دووباره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌... وه‌كو ئه‌وه‌ى (ئه‌ى بۆچى ئێوه‌ مووچه‌ى ئه‌وان ناده‌ن و ژیانى ئه‌وان مسۆگه‌ر ناكه‌ن و خاوخێزانى پێشمه‌رگه‌ ئاسووده‌ و به‌خته‌وه‌ر ناكه‌ن؟!!). ئاخر ئێوه‌ لاف و گه‌زاف لىَ ئه‌ده‌ن گوایا خزمه‌ت به‌ هاوولاَتیان ده‌كه‌ن و هه‌رێم له‌ هه‌موو رووێكه‌وه‌ پێش ده‌خه‌ن ... ئێوه‌ كه‌ خۆتان به‌ پێشه‌نگ و چاكترین ئه‌زانن پێویسته‌ هه‌ر هه‌ڵه‌یه‌ك بكرێت راستى بكه‌نه‌وه‌ نه‌وه‌ك خۆتان ببنه‌ مایه‌ى هه‌ڵه‌كردن و ئه‌گه‌ر داواى لێبووردن بكه‌ن له‌ میلله‌تى كورد ئه‌وا خۆتان له‌ لێوارى دۆرِانێكى گه‌وره‌ دوور ئه‌خه‌نه‌وه‌ تاكو چیتر له‌به‌ر چاوى هاوولاَتیان سووك نه‌بن.



محه‌مه‌د ئه‌بو عوبێد
پێشكه‌شكارى پرۆگرامى (صباح العربیه‌) بۆ راڤه‌:
گه‌نجانى كورد مافى ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ خه‌ون به‌ وه‌لاَتى سه‌ربه‌خۆوه‌ ببینن

دیمانه‌: عیسا بۆتانى
له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پێشكه‌شارێكى لێهاتووى راگه‌یاندنه‌ و له‌ پرۆگرامى صباح العربیه‌)دا تواناى خۆى له‌و بواره‌دا سه‌لماندووه‌، هه‌روه‌ها وه‌كو نووسه‌رێكیش نووسینه‌كانى جیگاى بایه‌خن و هه‌میشه‌ به‌هۆى به‌رگریكردنى له‌ راستییه‌كان مشتومرِێكى زۆر له‌باره‌ى وتاره‌كانى هه‌ن. ئێمه‌ به‌ پێویستمان زانى كه‌ له‌باره‌ى كارى راگه‌یاندن و هه‌روه‌ها بۆ قسه‌ وگفتوگۆكردن له‌سه‌ر هه‌ندێك خاڵى گرینگى تایبه‌ت به‌ بۆچوونى رۆشنبیرانى ئه‌ره‌ب له‌مه‌ر پرسی كورد و ره‌وایى داخوازییه‌كانى تاكه‌كانى كورد بۆ خه‌ونى هه‌میشه‌یى كورد بۆ سه‌ربه‌خۆیى دیدارێكمان له‌گه‌ل محه‌مه‌د ئه‌بو عوبێد له‌رِێگاى ئینته‌رنێته‌وه‌ سازدا:
* خوێنه‌رانى كورد هه‌موو به‌یانیێك محه‌مه‌د ئه‌بو عوبێد له‌ كه‌ناڵى ئاسمانى ئه‌لعه‌ره‌بیه‌دا ده‌بینن كه‌ توانیوویه‌تى خۆى بخزێنێته‌ دڵیان، سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ پرسیارگه‌ڵێكى زۆر هه‌ن ... له‌باره‌ى ژیانى كۆمه‌لاَیه‌تى و منداڵێتیت و یاده‌وه‌رییه‌كانت له‌نێو خانه‌واده‌ و هاورِێیانى گه‌رِه‌ك، چۆن باس له‌ پرۆفاییلى خۆت ده‌كه‌یت؟
- له‌ده‌سپێكدا سوپاس بۆ ئه‌م دیداره‌ كه‌ جیگایێكى تایبه‌تى هه‌یه‌ له‌نێو دڵم، چۆن من خزیوومه‌ته‌ نێو دڵى خۆشه‌ویستانم له‌ كوردستان هیواخوازم رێگه‌م پىَ بده‌ن به‌و دیمانه‌یه‌ برِۆمه‌ نێو هزر و بیرییان و خۆشه‌ویستى و وه‌فادارى خۆمیان پىَ رابگه‌یه‌نم. منداڵێتى من وه‌كو منداڵێتى هه‌ر منداڵێك نه‌بوو له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌ژێر داگیركارى ئیسرائیل له‌دایكبووم، وه‌لىَ وه‌كو مندالاَنى دیكه‌ى فه‌له‌ستین هه‌وڵم دا سه‌ربارى ئاسته‌نكه‌كان له‌گه‌لیدا بژیم. من به‌ ره‌سه‌ن خه‌ڵكى شارۆچكه‌ى عه‌رابه‌م له‌ ناوچه‌ى جنین، كه‌چى له‌ شارۆچكه‌یێكى نزیك ئه‌وىَ له‌دایكبووم كه‌ ناوى (یه‌عبد)ه‌ و مێژوو زانسته‌ سیاسییه‌كان و ئاراسته‌كانى فه‌لسه‌فه‌م له‌زانكۆى بیرزیت خوێند، بۆ ماوه‌ى شه‌ش ساڵ له‌ راگه‌یاندن و بوارى په‌یوه‌ندییه‌ گشتییه‌كان له‌و زانكۆیه‌ى تێیدا خوێندم كارم كرد و له‌ ساڵى 2001 رۆیشتمه‌ دوبه‌ى و ئێستا له‌نێو چیرِۆكێكى جوانى خۆشه‌ویستی دا ده‌ژیم.
* به‌ خۆشنووسیی و هه‌ڵبه‌ست و خوێندنى مێژوو زانسته‌ سیاسییه‌كان ده‌ستت پێ كرد، چۆن له‌ كارى راگه‌یاندن گیرسایته‌وه‌؟
- له‌ منداڵێتی خۆم حه‌زێكم بۆ كارى راگه‌یاندن هه‌بوو، له‌یادمه‌ كه‌ منداڵ بووم رۆژنامه‌یێكم ده‌گرته‌ ده‌ست و به‌رامبه‌ر ئاوێنه‌ ده‌وه‌ستام و هه‌ندێك هه‌واڵه‌كانیم ده‌خوێنده‌وه‌ وه‌كو لاسایى كردنه‌وه‌ى بێژه‌رانى هه‌واڵ، به‌ بۆچوونى من كارى راگه‌یاندن ته‌نها پسپۆریێكى ئه‌كادیمی ناگرێته‌وه‌، كه‌چى له‌ سه‌ره‌تادا به‌هره‌یێكه‌ و دواتریش پته‌وكردن و ده‌وله‌مه‌ندكردنى به‌ رۆشنبیرى... من هه‌رگیز هزرم بۆ میدیاڤانێكى نا رۆشنبیر ناچێت ئه‌گه‌ر كه‌سی له‌و شێوه‌یه‌ش هه‌بێت ئه‌وا نازناوه‌كه‌ به‌خۆرِایى پێوه‌ى لكاوه‌ و هیچى تر كه‌ به‌داخه‌وه‌ له‌م رۆژگاره‌دا ئه‌و كه‌سانه‌ زۆرن. من له‌ ساڵى 1996 بوارى كاركردنم له‌ یه‌كێك له‌ كه‌ناڵه‌ لۆكاڵییه‌كان له‌ فه‌له‌ستین بۆ رِه‌خسا و دواى چه‌ند رۆژێك هاوشان له‌گه‌ل كارى ته‌له‌ڤزیۆن ده‌رفه‌تى كارێكى دیكه‌م له‌ ئیزگه‌یێك بۆ هاته‌ پێش و له‌ ته‌له‌ڤزیۆن بوومه‌ پێشكه‌شكارى هه‌واڵ و پرۆگرامى سیاسیی و هه‌واڵ و به‌یانیانیش پرۆگرامێكى جڤاكیم له‌ ئیزگه‌ پێشكه‌ش ده‌كرد... به‌مه‌ كه‌وتمه‌ نێو بوارى كرداریى راگه‌یاندم ده‌ستى پێكرد كه‌ پاشان له‌ ساڵى 2001 له‌ دوبه‌ى بانگهێشت كرام بۆ ئه‌وه‌ى ببمه‌ به‌رِێوه‌به‌رى هه‌واڵ له‌ یه‌كێك له‌ ئیزگه‌كان هه‌تا ساڵى 2003 و له‌و كاته‌وه‌ و هه‌تا ئه‌مرِۆ له‌ كه‌ناڵى ئه‌لعه‌ره‌بییه‌ كار ده‌كه‌م.
* ئایا به‌پێویستى ده‌زانیت له‌باره‌ى برِیارِ و هه‌ڵوێسته‌كانت وه‌لاَم بده‌یته‌وه‌، بۆ نموونه‌ كه‌ نووسینه‌كانى تۆییان به‌وه‌ هه‌ژماركرد كرد كه‌ به‌ گاڵته‌وه‌ باس له‌تێگه‌یشتنى سه‌له‌فییه‌كان بۆ ئایین ده‌كه‌یت؟
- وه‌لاَم له‌و كاته‌ و بۆ ئه‌و نووسین و ئه‌و كه‌سه‌ ده‌بێت كه‌ شایسته‌ى وه‌لاَمدانه‌وه‌ بن، شتێكى راست نیه‌ وه‌لاَمى هه‌ر كه‌سێك بده‌ینه‌وه‌ كه‌ تێبینیێكى له‌باره‌ى نووسینه‌كانمانه‌وه‌ هه‌بێت... به‌داخه‌وه‌ كه‌سانێك هه‌ن به‌ هه‌ڵه‌ شته‌كان ده‌خوێننه‌وه‌ و به‌ هه‌ڵه‌ له‌ مه‌به‌سته‌كان ده‌گه‌ن، هیواخوازم ئه‌و شته‌ روونه‌دات كه‌ له‌ پرسیاره‌كه‌ى تۆدا باسی لێوه‌ كرا.
* له‌ زۆربه‌ى كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌كاندا پرۆگرامى به‌یانى هه‌ن، كامه‌ پرۆگرامه‌ به‌ سه‌ركه‌وتووترینیان ده‌زانیت؟
- له‌به‌ر دوو هۆ زه‌حمه‌ته‌ برِیار بده‌م .. یه‌كه‌میان له‌به‌ر ئه‌وه‌ى من پێشكه‌شارى پرۆگرامى به‌یانیم و له‌وانه‌یه‌ شایه‌تى من وه‌رنه‌گیریت، و دووه‌میشیان چونكه‌ من پێشكه‌شارى پرۆگرامه‌كه‌م بۆیه‌ سه‌یرى ناكه‌م و هه‌ر بۆیه‌ برِیاره‌كه‌ بۆ بینه‌ر ده‌مێنێته‌وه‌... به‌لاَم من ده‌توانم ئه‌وه‌ بڵێم كه‌ ئێمه‌ له‌ به‌یانى ئه‌لعه‌ره‌بییه‌ دا سه‌ركه‌وتین و له‌به‌ر ئه‌وه‌شه‌ پێمان ناوه‌ته‌ پێنجه‌مین ساڵی پرۆگرامه‌كه‌.
* بینه‌ران پتر تۆیان له‌ به‌یانى ئه‌لعه‌ره‌بیه‌دا تۆیان ناسی كه‌ پرۆگرامێكى سه‌ركه‌وتووه‌، هۆكاره‌كان چین كه‌ وایانكردووه‌ ببیته‌ پێشكه‌شكارێكى سه‌ركه‌وتوو... مه‌رجه‌كانى سه‌ركه‌وتنى پێشكه‌شكارى پرۆگرامى به‌یانى له‌چیدا ده‌بینیته‌وه‌؟
- زه‌حمه‌ته‌ وه‌كو پێشكه‌شكارێكى سه‌ركه‌وتوو باسی خۆم بكه‌م، ته‌نها بینه‌ر بۆى هه‌یه‌ برِیار له‌باره‌ى محه‌مه‌د ئه‌بو عوبێد بده‌ن و له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا به‌ختیارم كه‌ گوێبیستى ئه‌م قسه‌یه‌ ده‌بم... به‌لاَم ده‌توانم له‌رِووى تیورى و كردارییه‌وه‌ باس له‌و مه‌رجانه‌ بكه‌م كه‌ پێویسته‌ له‌هه‌ر پێشكه‌شكارێكى ته‌له‌ڤزیۆنى هه‌بێت كه‌ خوازیارى سه‌ركه‌وتن بێت. ئاماده‌یى و شێوه‌ پێویسته‌ له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا به‌س نین و له‌وان گرینگتر شێوازى پێشكه‌ش كردنه‌، زمانى به‌كارهاتوو... هه‌ڵبژاردنى ده‌سته‌واژه‌ و رۆشنبیرى و خێرایى له‌ هێنانه‌وه‌ى به‌ڵگه‌ و جوانتریشه‌ كه‌ پێشكه‌شكار رووح سووك و لێو به‌ پێكه‌نین بێت له‌كاتى پێویست نه‌ك پێكه‌نینى ده‌ستكرد و با له‌بیریش نه‌كه‌ین كه‌ زه‌رده‌خه‌نه‌ گرینگى خۆى هه‌یه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌كاتى به‌یانى دا میوانى بینه‌ران ده‌بیت.
* سه‌یرى كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌ كوردییه‌كان ده‌كه‌یت كه‌ له‌ هه‌رێمى كوردستانه‌وه‌ په‌خش ده‌كرێن، ئه‌گه‌ر بینه‌ریان بیت چ هه‌ڵسه‌نگاندنێكت بۆیان هه‌یه‌ و كامه‌یان به‌ باشترینیان ده‌زانیت؟
- سه‌یرى هه‌ندێكیان ده‌كه‌م، به‌ راستى زۆرم حه‌ز له‌ مۆسیقاكانیان و ئه‌و كه‌لتووره‌یه‌ كه‌ له‌ رێگایان دا ئاشنایان ده‌بین... من ئاشقى مۆسیقاى كوردیم و ده‌بینم كه‌ كه‌ناڵه‌ كوردییه‌كان له‌ سه‌ره‌تایێكى راسته‌وه‌ به‌ره‌و گه‌شه‌دان و پێشكه‌وتنه‌وه‌ ده‌رِۆن.
* كه‌ له‌باره‌ى هه‌رێمى كوردستان هه‌واڵێك پێشكه‌ش ده‌كه‌یت یان گوێبیست ده‌بیت چ بۆچوونێكت بۆ گه‌لاَڵه‌ ده‌بێت... سه‌باره‌ت به‌ پێشكه‌وتنه‌كان له‌هه‌موو رووێكه‌وه‌، بزاڤى ئاوه‌دان كردنه‌وه‌ و ئابوورى و له‌نێوانیان دا ئازادى بیرورِا و رۆژنامه‌گه‌رى و .... هتد؟
- بێگومان دڵخۆش ده‌بم به‌هه‌ر هه‌واڵێك كه‌ په‌یوه‌ست بێت پێشكه‌وتن له‌سه‌ر ئاستى مرۆڤایه‌تى به‌ر له‌ هه‌ر شتێك، برِوا ناكه‌م كه‌سێكى ژیر هه‌بێت بۆ هه‌واڵى خۆش به‌خته‌وه‌ر نه‌بێت كه‌ به‌ر له‌هه‌ر شتێك له‌ به‌رژه‌وه‌ندى مرۆڤایه‌تییه‌. به‌رِاستى من سه‌رسامم بۆ ئه‌و پێشكه‌وتنه‌ ئابووریی و ئاوه‌دانكردنه‌ى كه‌ له‌ كوردستان روویان داوه‌، به‌تایبه‌تى كه‌ ئاوه‌دانكردنه‌كه‌ گونجاوه‌ له‌گه‌ل ئه‌و سرووشته‌ جوانه‌ى كه‌ هه‌رێمه‌كه‌ هه‌یه‌تى و ئه‌مه‌ش بناغه‌یێكه‌ بۆ دروستبوونى پێشه‌سازى گه‌شتیاری هاوشانى ده‌ڤه‌ره‌ گه‌شتیارییه‌ پێشكه‌ووه‌كان، هه‌روه‌ها من به‌ هه‌مه‌جۆرى رۆژنامه‌گه‌رى له‌ كوردستان سه‌رسامم و هیواداریشم به‌ره‌و ئازادیێكى فراوان و گشتگیرتر پێشكه‌وێت.
* تۆ له‌و كه‌سانه‌ى كه‌ زۆر حه‌ز به‌ گه‌شت و وه‌ده‌ستخستنى زانیارى له‌باره‌ى كه‌لتوور و وه‌لاَته‌كان ده‌كه‌یت، هه‌رگیز سه‌ردانى كوردستانت كردووه‌؟
- ئه‌مه‌ سه‌د له‌سه‌د ته‌واو و ئه‌گه‌ر پاره‌ى باشم بۆ گه‌شت و گه‌رِان هه‌بووایه‌ وه‌لاَتێك نه‌ده‌ما سه‌ردانى نه‌كه‌م هه‌رچه‌نده‌ زۆر وه‌لاَت گه‌رِوام، به‌ داخه‌وه‌ هێشتا كوردستانم نه‌بینیووه‌ و هیوادارم له‌م نزیكانه‌ بتوانم سه‌ردانى بكه‌م.
* له‌به‌ر ئه‌وه‌ى خه‌ڵكى فه‌له‌ستینیت و له‌ جه‌نین په‌روه‌رده‌ بووى و سالاَنێكى ته‌مه‌نت له‌و وه‌لاَته‌ به‌سه‌ربردووه‌ كه‌ هێشتا له‌ژێر داگیركارى دا ماوه‌، له‌و دیمانه‌یه‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ین باس له‌و خاڵه‌ هاوبه‌شانه‌ بكه‌ین كه‌ له‌نێوانى كوردستان و فه‌له‌ستین دا هه‌یه‌... به‌ بۆچوونى تۆ هه‌ردوو وه‌لاَت له‌چ رووێكه‌وه‌ وه‌كو یه‌كن؟
- ئه‌گه‌ر شاره‌زاى بوارى كورد بام ده‌متوانى به‌راوردێك له‌نێوان هه‌ردوو دۆخ بكه‌م، به‌لاَم خوا حه‌ز به‌و كه‌سه‌ ده‌كات كه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و شتانه‌ى نه‌زانێت راده‌وه‌ستێت، ئه‌مه‌ ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ ئاشناى كێشه‌ى كورد نیم به‌لاَم بۆ به‌راوردكارى پێویسته‌ زانیاریى ته‌واوت له‌نێوانى هه‌ردوو دۆخ هه‌بێت كه‌ ده‌ته‌وێت به‌راورد له‌نێوانیان دا بكه‌یت. لێره‌دا وه‌كو هه‌ر هونه‌رمه‌ندێك خۆم پیشان ناده‌م كه‌ خۆیان به‌ شاره‌زاى هه‌موو بوارێك ده‌زانن، به‌لاَم ده‌توانم بڵێم كه‌ گه‌رِان به‌دواى ناسنامه‌ و وه‌لاَتى سه‌ربه‌خۆ گرینگرترین خاڵه‌ هاوبه‌شه‌كانیانن... له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كێشه‌ى وه‌كو تاكه‌ كێشه‌ى هه‌ره‌ ئاڵۆز ده‌مێنێت كه‌ ململانێیه‌كه‌ى له‌سه‌ر بوونه‌ نه‌ك سنوور و له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ یان هه‌م یان نیم. به‌سه‌ بۆ كورد كه‌ كێشه‌ى دێوزمه‌ى راگواستنیان نه‌ماوه‌ كه‌ هه‌تا ئێستا خاكى فه‌له‌ستین له‌ناو ده‌بات. زۆر شت هه‌ن كه‌ كێشه‌ى كورد ساناهى تر ده‌خه‌نه‌ به‌رچاو و ئه‌مه‌ش ئێشوئازارى گه‌لى كورد ناخاته‌ خانه‌ى نكۆڵى كردنه‌وه‌ و ئه‌گه‌ر بمه‌وێت باس له‌ كێشه‌ى كورد بكه‌م پێویستیم به‌ لاپه‌رِه‌ى زۆر ده‌بێت.
* هه‌ر كوردێك ئه‌و هۆنراوانه‌ى له‌یاده‌ كه‌ شاعیرانى كورد هاوشان له‌گه‌ل ئه‌و سته‌مى له‌كورد ده‌كرا له‌باره‌ى گه‌لى فه‌له‌ستین نووسیوویانه‌، تۆ هه‌ست به‌چى ده‌كه‌یت كه‌ شاعیرێكى غه‌یره‌ نه‌ته‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ میلله‌تى تۆ بنووسێت؟
- خۆى شتێك هه‌یه‌ من له‌هه‌ر شوێن و گوتنێكدا جه‌ختى له‌سه‌ر ده‌كه‌مه‌وه‌، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ من له‌دژى دۆرپێچ كردنى هه‌ستى مرۆڤایه‌تیم له‌چوارچێوه‌ى نه‌ته‌وه‌یێك... من هه‌میشه‌ له‌گه‌ل به‌ مرۆڤایه‌تى كردنى هه‌سته‌كانم و لێره‌شدا قسه‌ له‌سه‌ر ئێشوئازاره‌كان ده‌كه‌ین، ئه‌وكاته‌ هه‌ر مرۆڤێكى راستگۆ مافى ئه‌وه‌ى ده‌بێت باس له‌ ئازاره‌كان بكات هه‌تا ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندى به‌ نه‌ته‌وه‌ و خاكه‌كه‌یشی نه‌بێت. به‌مشێوه‌یه‌ به‌ها مرۆڤایه‌تییه‌كان و هه‌ستى جوامێرانه‌ پێگه‌یێكى بالاَتریان ده‌بێت، بێگومان خۆشیێكى بێهاوتا داگیرم ده‌كات كه‌ ده‌بینم شاعیرێكى كورد له‌باره‌ى ئێشوئازارى گه‌لى فه‌له‌ستین ده‌نووسێته‌وه‌ و هه‌روه‌ها به‌خته‌وه‌ر ده‌بم كه‌ فه‌له‌ستینیێكیش گوزارشت له‌ ئێراقیێك ده‌كات ئه‌وجا له‌هه‌ر نه‌ته‌وه‌ و ئایینێك بێت.
* مه‌حموود ده‌روێش هه‌ڵبه‌سته‌كانى خۆى له‌باره‌ى خاكى داگیركراوى فه‌له‌ستێن ده‌نووسیه‌وه‌ و گه‌لى كورد هه‌ڵبه‌سته‌كانى ئه‌ویان له‌ ئامێز ده‌گرت وه‌كو ئه‌وه‌ى باسی له‌ كورد كردبێت و له‌ یه‌زدان ده‌پارِانه‌وه‌ كه‌ هه‌موو گه‌له‌ سته‌مدیده‌كان رزگار بكات، تۆ هیوا و ئومێدى گه‌نجى كورد به‌ گوناه ده‌زانیت كه‌ خه‌ون به‌ وه‌لاَتێكى سه‌ربه‌خۆ ده‌بینن؟
- بۆ ئه‌وه‌ى به‌ راشكاوانه‌ بۆت بتدوێم كه‌ هه‌میشه‌ خوێنه‌ر وا له‌من گه‌یشتوون، من له‌گه‌ل به‌رز رِاگرتنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌ بالاَكانى نیشتمانم له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر خواست و به‌رژه‌وه‌ندیێك ته‌سك... ئه‌مه‌ش له‌ مافى هه‌ر نه‌ته‌وه‌یێك بۆ سه‌ربه‌خۆیى كه‌م ناكاته‌وه‌ به‌لاَم به‌ مه‌رجێك كه‌ هه‌نگاوه‌كان شیكردنه‌وه‌ى باشیان بۆ كرابێت و به‌ ووردى پێشبینى ده‌ره‌نجامه‌كان كرابێت هه‌رچه‌نده‌ ووردى له‌ پێشبینى كردنى ئایینده‌دا نیه‌. بۆیه‌ گه‌نجانى كورد مافى ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ خه‌ون به‌ وه‌لاَتى سه‌ربه‌خۆوه‌ ببینن، كه‌چى خه‌ونه‌كانی گه‌نجان بۆ راستكردنه‌وه‌ پێویستى به‌ ته‌مه‌نه‌كان هه‌یه‌ و مه‌به‌ستم له‌ به‌ته‌مه‌نه‌كان ئه‌وانه‌ن كه‌ پێگه‌یشتووى بوارى هزر و جیوسیاسین... هیوادارم هه‌موو ئومێد و خه‌ونى گه‌نجانى كورد به‌ ئاكام بگه‌ن.
* تۆ دوو جار له‌ له‌لایه‌ن ده‌سه‌لاَتى ئیسرائیله‌وه‌ زیندانى كراویت، كامه‌ زیندان ناخۆشتر به‌لاى تۆوه‌... له‌ده‌ره‌وى زیندان كه‌ وه‌لاَتى سه‌ربه‌خۆت نه‌بیت یان له‌نێو كونجه‌ تاریكه‌كانى زیندان؟
- هه‌ردووكیان هه‌ر زیندانن.. زیندان ته‌نها له‌پشته‌وه‌ى شیش و كونجه‌ تاریكه‌كان نیه‌.. هه‌ر كۆت وبه‌ند و ده‌ست به‌سه‌رداگرتنى ئازادیێك زیندانه‌ و هیچ كه‌سێك حه‌ز به‌ زنجیر ناكات هه‌تا ئه‌گه‌ر له‌ ئاڵتوونیش بێت.
* زۆرجار گوێبیستى هه‌ندێك ده‌ربرِین ده‌بین كه‌ پتر ستایشن له‌وه‌ى راستى كه‌ كاریگه‌رییان هه‌بێت هه‌تا دوایى، هه‌وڵ ده‌ده‌ین له‌شێوه‌ى ئه‌م پرسیاره‌ ده‌ریببرِین "ئایا ماڵى برات ماڵى تۆیه‌؟". ئێمه‌ مه‌به‌ستمان ئه‌وه‌یه‌ خه‌ڵكى فه‌له‌ستین وه‌لاَتى خۆیان هه‌یه‌ به‌لاَ داگیركراوه‌ و ئه‌وان له‌ وه‌لاَتانى ئه‌ره‌بی نیشته‌جێن... ئایا وه‌كو وه‌لاَتى خۆیانه‌؟
- یه‌ك به‌خۆم مه‌یلى به‌ جه‌فه‌نگ قسه‌ له‌هه‌ست و باسه‌كردنى شته‌كان ناكه‌م.. هیچ شتێك جێگاى نیشتمان ناگرێته‌وه‌ و برِواى ته‌واوم به‌مه‌ هه‌یه‌، به‌لاَم نیشتمانه‌كه‌ى خۆم وه‌كو شوێنێكى داخراو نازانم كه‌ هه‌تا هه‌تا تێیدا زیندانى بم و له‌ ئه‌و بترازىَ هیچ شوێنێكى دیكه‌ نه‌بینم. من حه‌زم به‌ گه‌رِان و سورِانه‌ و له‌هه‌ر شونێنیك بم به‌ نیشتمانى دووه‌مى خۆمى ده‌زانم و ماڵى براكه‌م ماڵى دووه‌ممه‌ به‌لاَم هاوتاى ماڵى خۆم نیه‌.
* محه‌مه‌د ئه‌بو عوبێد له‌ به‌رگریكاره‌ توندرِه‌وه‌كانى مافى ئافره‌ته‌، ئه‌و ئه‌ركه‌یه‌ وایكردوو هه‌تا ئێستا ژن نه‌هێنیت؟
- نا به‌ پێچه‌وانه‌وه‌، له‌وانه‌یه‌ پتر هانده‌ر بێت بۆ پێكهێنانى پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیرى. به‌لاَم دۆخى ژنى رۆژهه‌لاَتى به‌خۆى پرسێكه‌ نابێت ژنهێنان له‌یادمانى بباته‌وه‌.
* له‌ یه‌كێك له‌ وتاره‌كانت دا كه‌ له‌ژێر ناوونیشانى (فیاغرا فكریه‌) یه‌ ده‌ڵێیت: "هه‌موو عه‌ره‌ب ده‌ستیان له‌ بیركردنه‌وه‌ و ئازادى راده‌ربرِین شتووه‌"، مه‌به‌ستت له‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ چیه‌؟
- راسته‌.. مه‌به‌ستمه‌ ئێمه‌ راده‌ستى دابونه‌رین بووینه‌ كه‌ ده‌ستكردى خودى مرۆڤه‌، ئه‌و شته‌یه‌ به‌كارهێنانى ئه‌قڵى خستۆته‌ په‌راوێزه‌وه‌، هه‌ر كاتێك مرۆڤ بیه‌وێت ئه‌قڵى به‌كار بێنێت پێى ده‌گوترێت كه‌ دابونه‌ریت وایه‌ و وایه‌... له‌برِى ئه‌وه‌ى بۆ ئه‌و ده‌ربرِینانه‌ى برِوامان پێیان هه‌یه‌ و بۆ له‌ئامێزگرتنى ئه‌و بۆچوونانه‌ى كه‌ ناتوانین بیانهۆنینه‌وه‌ و دروستیان بكه‌ین، بۆچوون و برِواكان به‌ شێوه‌یێكى بۆماویى بۆمان ماوه‌نه‌ته‌وه‌.
* ئایا گوتنى راستى و ئه‌نجامدانى پیشه‌ى رۆژنامه‌گه‌رى و راگه‌یاندن به‌ راستگۆیى واده‌كات میدیاڤان و رۆنامه‌نووسان به‌ كه‌سی نابابه‌تى ناوزه‌د بكرێن، به‌ تایبه‌تى بۆ ئه‌وانه‌ى حه‌ز به‌ ئاكارى پیشه‌كه‌ ناكه‌ن؟
- بۆچوونى ئه‌وانه‌ى حه‌ز به‌ ئاكارى پیشه‌كه‌ ناكه‌ن گرینگ نین، گرینگ ئه‌وه‌یه‌ گوێرِایه‌ڵى ئاكاره‌كانى پیشه‌كه‌ بیت و به‌پێى پێویستییه‌كانى كار بكه‌یت، و راستیش هه‌میشه‌ وه‌كو ده‌رزى وایه‌.. راستگۆیى میدیا واتا بابه‌تیانه‌ى پیشه‌كه‌ و هه‌ر نه‌بێت به‌پێى توانا له‌ راستییه‌وه‌ نزیك بیت.
* پلانى ئاماده‌كردنى پرۆگرامه‌ سیاسییه‌ گاڵته‌جارِییه‌كه‌ت به‌كوىَ گه‌یشت، هێشتا خه‌ونێكه‌ یان له‌وه‌ نزیك بۆته‌وه‌ كه‌ ببێته‌ راستى؟
- ئه‌وه‌ شه‌ش ساڵه‌ وه‌كو بیرۆكه‌یه‌كه‌، برِوام وایه‌ پرۆگرامى سیاسی گاڵته‌جارِ له‌ جیهانى ئه‌ره‌بی دا سه‌ركه‌وتوو نابێت هه‌ر چه‌نده‌ هه‌وڵى سه‌ركه‌وتنى بده‌ین، ئه‌ویش له‌به‌ر سانسۆر و حه‌ساسیه‌تى كه‌ خه‌ڵكى رۆژئاوا برِیوویانه‌ و ئه‌و جۆره‌ پرۆگرامه‌ پتر له‌ وه‌لاَتانى رۆژئاوا ره‌واجى ده‌بێت و سه‌ركه‌وتوو ده‌بێت.
* بینینت له‌باره‌ى كه‌مبوونه‌وه‌ى خواست له‌سه‌ر خوێندنه‌وه‌ى هه‌ڵبه‌ست چیه‌؟ نه‌خاسمه‌ گوتبووت كه‌وا دیوانه‌ شیعرییه‌كه‌ت هه‌تا له‌لایه‌ن دادوه‌رانى شیعر هه‌ڵنه‌سه‌نگێندرێت بلاَوى ناكه‌یته‌وه‌.. ئایا هێشتا چاوه‌رِێى برِیارى دادوه‌ره‌كان ده‌كات؟
- سوپاس بۆ ئه‌م به‌دواداچوونه‌ ورده‌ت له‌باره‌ى هه‌واڵ و چالاكییه‌كانى من، من له‌به‌شی دووه‌مى پرسیاره‌كه‌ ده‌ست پێده‌كه‌م، به‌ڵىَ به‌ر له‌وه‌ى دیوانه‌كه‌م بلاَو بكه‌مه‌وه‌ پێمباشه‌ شاره‌زایانى شیعر بیبینن و بۆچوونى خۆیانى له‌سه‌ر بده‌ن.. وهه‌رچه‌نده‌ هه‌ندێكیان هه‌ڵبه‌سته‌كانى منیان بینیووه‌ و منیان هانداوه‌ بۆ نووسینه‌وه‌ى هه‌ڵبه‌ستى پتر و هیوادارم دیوانه‌كه‌م به‌م نزیكانه‌ رۆناكى ببینیت. له‌باره‌ى كه‌مبوونه‌وه‌ى خواست له‌سه‌ر خوێندنه‌وه‌ى تێكسته‌ شیعرییه‌كانیش ئه‌وه‌ بۆ پرسی نه‌خوێندنه‌وه‌ به‌گشتى ده‌گه‌رِێته‌وه‌، ئێستا كۆزه‌رێكى زۆر له‌نێوانى مرۆڤ و په‌رتووكدا هه‌یه‌ كه‌ پێشان و ئێستاش به‌ باشترین هاورِێ ده‌ناسرێته‌وه‌ و ئا به‌مشێوه‌یه‌ نه‌خۆشیی كۆزه‌ره‌كه‌ شیعریشی گرتۆته‌وه‌.
* سوپاس كه‌ بوارى ئه‌م دیداره‌ت پێمان به‌خشی، چیت هه‌یه‌ له‌كۆتاییدا بۆ بینه‌راى كوردت له‌ هه‌رێمى كوردستان بڵێیت یان پێتباشه‌ چاوه‌رِى بكه‌ن تا به‌یانى تا له‌ پرۆگرامى به‌یانى ئه‌لعه‌ره‌بیه‌دا گوێبیستى ببن؟
- پێمباشه‌ له‌رِێگاى گۆڤاره‌كه‌ى ئێوه‌ پێیان رابگه‌یه‌نم كه‌ جیگایێكى تایبه‌تییان له‌نێو دڵم هه‌یه‌، من په‌یوه‌ندى هاورِێتیم له‌گه‌ل زۆرێك له‌ خه‌ڵكى كورد هه‌یه‌ چ بوارى كار و چ له‌ چوارچێوه‌ى ژیانى كۆمه‌لاَیه‌تیم... له‌ نزیكه‌وه‌ ده‌زانم چه‌نده‌ له‌ هاورِێتى دا راستگۆن و خه‌ڵكتان خۆش ده‌وێت و ئاشناى رۆشنبیرى نه‌ته‌وه‌كانى دیكه‌ن، هیواخوازم رۆژێك له‌ رۆژان له‌سه‌ر خاكى هه‌رێمه‌كه‌تان به‌دیدارتان شاد ببم.. له‌گه‌ل ئێوه‌ خواردنه‌كانتان بخۆم و گوىَ له‌ مۆسیقاكانتان بگرم و چێژ له‌ سرووشته‌ بێهاوتاكه‌تان وه‌رگرم.
isabotani@hotmail.com

په‌یامێك له‌ كاكه‌ حه‌مه‌وه‌ بۆ عه‌ربێكى شۆڤینیست

عیــسا بۆتــانى
isabotani@hotmail.com
كه‌ له‌ یوتۆب سه‌یرى به‌نێو پارچه‌ شیعره‌كه‌ى (كاكه‌ حه‌مه‌)م كرد رێك قسه‌ى هاورِیێكم هاته‌وه‌ یاد كه‌ له‌ سالاَنى 1988 و له‌ گه‌رمه‌ى ئه‌نفال و كیمیاباران كردنى نه‌ته‌وه‌كه‌مان له‌لایه‌ن رژێمى به‌عسه‌وه‌ بۆ گێرِامه‌وه‌، ئه‌و هاورِێیه‌م هه‌ستى مرۆڤى عه‌ره‌بی له‌به‌رامبه‌ر كاره‌سات و مه‌ینه‌تییه‌كانى به‌سه‌ر گه‌لى كورد دێن له‌ زارى هاورِێیێكى خۆى عه‌ره‌ب بۆى باس كردم. هاورِىَ عه‌ره‌به‌كه‌ى ئه‌و گوتبووى "ئێمه‌ى عه‌ره‌ب كاتێك هه‌ست به‌ ئاسووده‌یى ده‌كه‌ین و ته‌زووى شادى به‌ جه‌سته‌ماندا دێت كه‌ ده‌بینین گوندى كورده‌ وا وێران ده‌كرێت ... پیاوى كورده‌ وا له‌ سێداره‌ ده‌درێت ... ژن و منداڵ وخانه‌واده‌ى پێشمه‌رگه‌یه‌ وا ئه‌نفال و كیمیا باران ده‌كرێن ... ئا ئه‌وه‌یه‌ هه‌ستى راسته‌قینه‌ى خه‌ڵكى عه‌ره‌ب به‌رامبه‌ر به‌ كورد".
ئێمه‌ كورد هه‌میشه‌ و له‌ژێر هه‌ر هۆكار و خۆفریودانێك بووبێت خۆمان له‌و راستییه‌ لاداوه‌، جارى وا هه‌یه‌ خۆمان نه‌هێناوه‌ته‌ ئاستى ئه‌وان و به‌ هه‌مان ئه‌و شێوازه‌ نزمه‌ى ئه‌وان په‌یرِه‌وى ده‌كه‌ن دوژمندارى ئه‌وانمان نه‌كردووه‌ ... و بۆ سه‌لماندنى ئه‌وه‌ى كه‌ نه‌ته‌وه‌ى كورد پتر له‌ زمانى دیالۆگ و گفتوگۆى شارستانیى لێزان و كارمه‌ ترین له‌وان. دیسان كه‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌مان لا په‌سندتره‌ له‌ رێگاى وتووێژ و گرتنه‌به‌رى میكانیزمى ئاشتیخوازانه‌ و سیاسه‌تى پاكژ مافه‌كانمان وه‌ده‌ست بێنین، ئه‌گینا هه‌ر تاكێكى كورد جوان له‌ هه‌ستى سه‌ربازێكى عه‌ره‌ب گه‌یشتبوو كه‌ له‌به‌ر سینگى پێشمه‌رگه‌ ده‌وه‌ستا و پیرو ئافره‌ت و منداڵى كورد راپێچى بیابانه‌كانى باشوور ده‌كردن و له‌وێش بىَ ئه‌وه‌ى ده‌مارى مرۆڤایه‌تى ببزوێت له‌ژێر لمه‌ سۆر بووه‌كاندا هه‌تا هه‌تا بێده‌نگى ده‌كردن. زۆر باش ئه‌و راستییه‌ ده‌زانین هه‌ر وه‌كو له‌ گوته‌یێكى سه‌ددامى دیكتاتۆرى پێشووى عێراقى له‌ سێداره‌ دراو له‌ هۆڵى دادگا و له‌به‌رامبه‌ر دادوه‌ر و له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و تاوان و گوناهانه‌ى دژبه‌رى كورد كردبووى گوتى "هه‌له‌بجه‌ له‌ سه‌رده‌مێكدا رووى دا كه‌ سه‌رۆكى ئه‌وساى عێراق سه‌ددام حوسێن بوو"، به‌و واتایه‌ى كه‌ به‌ فه‌رمانى من هه‌موو كوشتن و برِینه‌كان به‌رامبه‌ر به‌ كورد نه‌كراون و جارى وابووه‌ به‌رپرس یاخود سه‌رباز و ره‌فیق حیزبیێك به‌ هه‌وه‌س خه‌ڵكى كوردیان كوشتووه‌ و ئاگریان له‌ خانووه‌كانیان به‌رداوه‌ ... من مه‌به‌ستم له‌هێنانه‌وه‌ى ئه‌و نموونه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زۆرێك له‌ عه‌ره‌به‌ شۆڤینیه‌كان بۆ دژایه‌تى كردنى كورد وه‌كو سه‌ددام و بگره‌ خراپتریش بوونه‌.
ئه‌م هه‌موو ئاخاوتنه‌ له‌میانى شیكردنه‌وه‌م بۆ نه‌فسیه‌تى سمیر ێبیح كه‌ شیعره‌كه‌ى (كاكه‌ حه‌مه‌) ى له‌ كه‌ناڵى ئاسمانى (بلادی) خوێنده‌وه‌ و دواتریش له‌ یوتوب دانراوه‌، له‌ هۆڵه‌كه‌ى شیعرى كاكه‌ حه‌مه‌ى تێدا خوێندرایه‌وه‌ چه‌ندین په‌رله‌مانتارى عه‌ره‌ب و كه‌سایه‌تى دانیشتوون كه‌ له‌ خۆشیا ده‌ست ده‌كه‌نه‌ چه‌پله‌ لێدان و شاگه‌شكه‌ ده‌بن. ئه‌و شۆڤینیسته‌ له‌ شیعره‌كه‌یدا وێرِاى گاڵته‌كردن به‌ زمانى كوردى و دانانى ناوونیشانێك كه‌ ناخى كورد بریندار بكات وه‌كو باوه‌ كه‌ هه‌ر عه‌ره‌بێك كه‌ به‌ كاكه‌ بانگى كورد ده‌كات به‌لاى ئه‌وانه‌وه‌ سووكترین ناتۆره‌یه‌ بۆ ئێمه‌ ، كه‌چى جوانترین ناوى عه‌ره‌بى به‌لاى ئه‌وان به‌دماناترین وشه‌ كه‌ خۆیانى لىَ لانه‌ده‌ن. شاعیره‌ شۆڤینسته‌ عه‌ره‌به‌كه‌ سووك سه‌یرى مافه‌كانى كورد ده‌كات و قوربانییه‌كانى بێبایه‌خ و هیچ له‌قه‌له‌م ده‌دات، كه‌ كورد بۆى نیه‌ باس له‌ هه‌له‌بجه‌ بكات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هه‌ر كۆلاَنێكى فه‌لوجه‌ و شاره‌كانى دیكه‌ى ناوه‌رِاست و باشوورى عێراق پرِن له‌ هه‌له‌بجه‌ ... به‌لاَم ئه‌وه‌ى ئێمه‌ له‌وان جیا ده‌كاته‌وه‌ ئه‌وان خۆیان به‌رگى ئیرهابیان پۆشیووه‌ و خه‌ڵكى خۆیان ده‌كوژن بىَ ئه‌وه‌ى ده‌ستى كورد له‌ كوشتنى خه‌ڵكى سیڤیلى ئه‌وىَ هه‌بووبێت، به‌ پێچه‌وانه‌ى هه‌له‌بجه‌ و بالیسان و گشت گوند و ناوچه‌ كیمیابارانكراوه‌كانى كوردستان كه‌ عه‌ره‌ب خه‌ڵكه‌كه‌ى شه‌هید كردن و گونده‌كانیانى رووخاند.
ئه‌و كه‌ باسی ئه‌وه‌ ده‌كات كورد گوىَ به‌ پاراستنى عێراقى یه‌كگرتوو نادات و ته‌نها هه‌وڵ و كۆششى بۆ كه‌ركووكى شارى نه‌وته‌، ئه‌مه‌ هه‌ڵه‌یێكى گه‌وره‌یه‌ ئه‌گه‌ر بزانێت كه‌ هه‌ر بستێك له‌ خاكى هه‌ریَِمى كوردستان پرِه‌ له‌ نه‌وت و ئاڵتوون. كه‌چى داكۆكیكردنى كورد له‌ كه‌ركووك ... به‌رگریكردنه‌ له‌ شارێك كه‌ له‌دێر زه‌مانه‌وه‌ كوردستانى بووه‌ و ده‌بێت به‌ كوردستانیش بمێنێته‌وه‌.
له‌وانه‌یه‌ رێژه‌یێكى هه‌ره‌ زۆرى كورد ئه‌گه‌ر بۆ ره‌چاوكردنى سیاسه‌تى نێو ده‌وڵه‌تى و راگرتنى ته‌رازووى به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانى كورد نه‌بووبێت، ئه‌گینا بۆ ساتێكیش خوازیارى ئه‌وه‌ نین پارچه‌یێك بن له‌ عێراقێك كه‌ تێیدا خه‌ڵكى عه‌ره‌ب خۆیانى به‌ خاوه‌ن بزانن و نه‌ته‌وه‌كانى دیكه‌ش به‌ سه‌پان. به‌ پیاده‌كردنى سیاسه‌توانانى عه‌ره‌ب و خه‌ڵكه‌ شۆڤینیسته‌كانیان بۆ هه‌وڵى له‌كه‌دار كردنى پیرۆزییه‌كانى گه‌لى كورد ئه‌مرِۆ بێت یا سبه‌ى و له‌ژێر هه‌ر فشارێك كورد ناچاره‌ ترسه‌كه‌ى بشكێنێت و بانگى سه‌ربه‌خۆیى بدات. له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پیرۆزى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له‌وه‌ سه‌رچاوه‌ى گرتووه‌ كه‌ مێژوویێكى پرِ شكۆى قوربانیدانى هه‌یه‌ و له‌سه‌ر بناغه‌یێكى پته‌وى خوێن و فرمێسكى كوردستانیان ئاوه‌دان كراوه‌، بۆیه‌ نه‌ته‌وه‌ى كورد ده‌ستبه‌ردارى نابێت و له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر شۆڤینیستێكى قین له‌دڵ به‌رِه‌ڤانى لىَ ده‌كات.